De tijd vliegt voorbij als je kinderen hebt. Het is echt zo dat ze het ene moment als baby in je armen liggen en het volgende moment 10 jaar oud zijn en aan de puberteit beginnen. Eerder hebben we al eens geschreven over het thema bewust ouderschap. Over dat het soms lastig is om echt stil te staan bij zowel de mooie momenten als de moeilijke fases. Het gaat gewoon heel snel. En zeker de eerste jaren is het alle zeilen bijzetten qua opvoeding en aansturing. Dat geldt zeker voor de peuterpuberteit. Een belangrijke fase in de ontwikkeling, voor het onderzoeken van de wereld en van het eigen ik. Wat zijn de do’s en don’ts als ouder van een peuterpuber? En wat gebeurt er in de ontwikkeling allemaal? Lees verder voor meer informatie over de peuterpuberteit en een aantal fijne tips.
Ik ben twee en ik zeg nee
De gevleugelde uitspraak ik ben twee en ik zeg nee vat deze fase goed samen. Alhoewel het niet alleen betrekking heeft op de leeftijd van 2 jaar, maar eigenlijk zo tussen 1,5 en 3,5 jaar kan voortduren. In deze periode vinden heel veel belangrijke ontwikkelingsprocessen plaats. Denk aan de motorische vaardigheden, de taalontwikkeling en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De vooruitgang die kinderen in korte tijd laten zien is enorm. Ze begrijpen meer oorzaak en gevolg, ze kunnen volzinnen maken, ze leren wat emoties zijn en ze leren om samen te spelen. Al deze ontdekkingen gaan gepaard met hobbels op de weg. Ze mogen niet alles doen wat ze willen. Zo simpel is het. Maar dat moeten ze nog wel even leren. En als ouder moet je dan consequent zijn, ogen in je achterhoofd hebben en vooral het hoofd koel houden. Want ze kunnen je nogal uittesten.
Als moeder heb je een speciaal instinct zo lijkt het dat je na ongeveer 30 seconden zonder geluid van je peuter bedenkt: die is iets aan het doen wat niet mag. Als je hem of haar niet direct vindt, is dat ook geen goed teken. Wat kinderen binnen korte tijd voor elkaar kunnen krijgen is wonderbaarlijk. Een kleine greep uit de bezigheden van een 2-jarige:
- plant uit de pot trekken
- grond uit de pot gebruiken voor je graafmachine
- de hele tissuedoos in de wasbak nat maken
- de hagelslag leegkiepen in de woonkamer en zelf een boterham klaarmaken
- kleine hapjes nemen van al het fruit in de fruitschaal
- alle pannen uitstallen op de grond
- de kledingkast opnieuw inrichten
- met een fles drinken een waterglijbaan maken van de autogarage
- spelletjes uit te kast halen en verspreiden in de kamer
Uitdagingen en frustraties
Het heeft heel vaak iets aandoenlijks en je lach inhouden is ook weleens nodig. Maar het kan ook erg frustrerend zijn. Vooral ook de hoeveelheid rommel die ze maken tijdens het ontdekken van de wereld is enorm. Het lukt meestal zo’n driekwart van de dag aardig om hier duidelijk en consequent op te reageren. Om ze wijze lessen te leren over wat wel en niet mag. Maar het geduld raakt ook wel eens op. Als er net andere kinderen uit school komen, naar sport moeten of wanneer je eten wilt koken.
Een goed mantra in de opvoeding is: blijf kalm en assertief. Want het effect van schreeuwen en boos worden op je kind, is dat je kind dat ook gaat doen als iets tegenzit. Maar wat zijn nog meer helpende tips om je peuterpuber in het gareel te houden?
De peuterpuberteit en tips in de opvoeding
- Niet toegeven aan driftbuien. Kinderen leren vooral dat ze daarmee hun zin kunnen krijgen. Afleiden kan goed werken; zie je daar een vogel/vliegtuig/hijskraan/auto. Geef ook niet te veel ruimte; geen open vragen maar een keuze tussen twee opties. Dit geeft ze alsnog een gevoel van invloed terwijl jij bepaalt.
- Gebruik humor, gekke stemmetjes, dierengeluiden etc. Maak gebruik van de overredingskracht van de favoriete knuffel. Als het konijn vraagt om iets te doen, is de kans groot dat je kind luistert. Een leuk verhaaltje van Jip en Janneke is dierentuintje. Over hoe Jip ineens wel zijn pap eet als alle hapjes dieren zijn en in hun hok moeten. Werkt top!
- Zorg voor een gezellige sfeer tijdens eetmomenten en verzorgingsmomenten. Ze voelen het feilloos aan als er spanning is, en gaan dan juist negatieve aandacht vragen. Dus sta stil bij hoe relaxed en rustig je zelf helpt met het aankleden of hoe je aan tafel zit. En het netjes en goed leren eten is nogal een uitdaging in de peuterpuberteit. De vorken en spetters vliegen je soms om de oren. Geduld en kalmte zijn belangrijk om het in goede banen te leiden.
- Laten ontladen is enorm belangrijk, buitenspelen kan niet vaak genoeg. Zorg dat ze moe zijn in de avond! Zorg dat ze hun zintuigen volop gebruiken; bewegen, voelen, kijken en horen. Dit is van groot belang voor de sensomotorische ontwikkeling. Hierdoor worden de zintuigen en bewegingen steeds beter op elkaar afgestemd. Over het belang en het stimuleren van de sensomotorische ontwikkeling zal binnenkort een uitgebreidere blog volgen!
Schermgebruik bij peuters
- Beperk het schermgebruik van jonge kinderen! Het gangbare advies voor jonge kinderen is maximaal 1 uur per dag schermtijd (tablet, TV). Uit onderzoek is gebleken dat het aantal minuten schermtijd explosief stijgt. De filmpjes en spelletjes zorgen echter voor overprikkeling bij jonge kinderen vanwege de enorme hoeveelheid informatie, en de snelheid waarmee het wordt aangeboden. Slaapproblemen kunnen mede hierdoor veroorzaakt worden. En het kan ook meer agressief gedrag veroorzaken.
- Beperk ook je eigen schermgebruik. Het gebeurt heel regelmatig dat je als ouder in je eigen wereldje zit met je telefoon en even helemaal niet kijkt naar wat je kind aan het doen is. Zonde, want je mist een hoop leuks maar je kind krijgt ook minder mogelijkheden tot interactie, complimenten en sturing.
Driftbuien in de peuterpuberteit
Een onmiskenbaar onderdeel van de peuterpuberteit zijn de driftbuien. Want als iets niet mag, dan kun je als kind natuurlijk zo teleurgesteld zijn dat je je luid schreeuwend ter aarde stort.
Een leuk account op Instagram om eens een kijkje te nemen is Manversusbaby. Ondertussen is zijn baby een kleuter, en heeft hij over beide fases een boek geschreven. Regelmatig haalt hij een hilarisch stukje uit het boek aan in zijn posts. Zo ook een stukje uit het hoofdstuk The Terrible Two’s. Overigens een zoveel leukere benaming voor deze fase dan ons oerdegelijke ‘peuterpuberteit’. Okee, terrible two’s klinkt wat lullig. Want het is toch ook wel eens leuk. Maar het dekt de lading aardig. Zo begint zijn hoofdstuk met ‘it should be remembered that the average toddler is kind of a dick when things don’t go their way’. En gaat hij verder in het hoofdstuk in op wat allemaal een driftbui kan veroorzaken. LITERALLY. FUCKING. Everything.
Niet in de autostoel willen bij vertrek. Niet uit de auto willen bij aankomst. Halverwege het klaarmaken van de boterham ander beleg willen. Boterham verkeerd gesneden. Niet op een knopje kunnen drukken in de lift, bij het stoplicht, van de magnetron of welk apparaat dan ook.
Consequent blijven en niet toegeven. Dat zijn de sleutelwoorden voor een ouder van een driftige peuterpuber. Overigens zijn er natuurlijk ook peuters die rustig kunnen spelen en wat volgzamer zijn. Alles heeft ook te maken met je temperament, verschillen tussen jongens en meisjes, een eerste/tweede/derde kind etc. Maar voor het ontwikkelen van zelfstandigheid is een zekere mate van opstandigheid natuurlijk wel goed. Hiermee leren kinderen over regels en grenzen, maar ook over het eigen ik. En daarmee groeit ook het zelfvertrouwen.
De vertederende tweejarige
Maar het moet ook gezegd worden hoe wonderlijk en verterend deze leeftijdsfase is. Ze passen nog zo fijn op schoot, geven heerlijke knuffels, die handjes met die lieve kuiltjes, de enorme spurt in hun woordenschat, die schattige versprekingen, hun onbevangenheid en zorgeloosheid. En de gedachte dat het zo snel gaat dat ze weer groot zijn en dat deze momenten dan weer een beetje wegzakken. Zo fijn dat er filmpjes gemaakt kunnen worden, die letterlijk de mooiste momenten in de tijd weten te vangen. Vergeet dat niet te doen in deze fase, waarin kinderen iedere maand veranderen!
Eerder hebben we al eens geschreven over het bewust ouderschap. Dat het belangrijk is om naar je eigen houding te kijken, en jezelf sterker te maken. Een belangrijke les in de eerste levensjaren van je kind is om aan aan jezelf te denken. Af en toe even de zorg uit handen geven; een uurtje, middag of zelfs weekend alleen-tijd inplannen. Zorg dat je energie kunt opladen. Want dan ben je er de rest van de tijd weer volledig voor je kind.
Wat je peuter nodig heeft in deze fase en geen genoeg van kan krijgen? Samen dingen doen: liedjes zingen, boekjes lezen, puzzeltjes maken. Dat is het meest leerzaam en rustgevend wat je hem of haar kunt bieden. En er is zoveel leuks te vinden. Hieronder een kleine greep speelgoed en leesvoer!
Meer praktische tips voor de peuterpuberteit
- Voor tips om spel te stimuleren bij kinderen zie hier onze blog.
- Samen met je peuter nieuwe woorden leren met TikTak speelkaarten
- Behoefte aan een duidelijke dagplanning? Bekijk de blog over de peuteractiviteiten planner
- Leuke boekjes over ruzie maken en nee zeggen zijn er van Kaatje en Anna
- Mijn peuter speelt – een boek met speeltips per leeftijdscategorie
- Meer over het belang van buitenspelen vind je in deze blog
Lees ook deze blogs
- een jaar extra kleuteren
- fases en sprongetjes bij kinderen
- Mindfulness met kinderen
- howtotalk app
- opvoedtips voor ouders van een hooggevoelig kind
- tips voor ouders in tijden van lockdown
- opvoeden en opgroeien in coronatijd
- bijtgedrag bij kinderen
- bewust ouderschap
- assertiviteit als ouder
- leren omgaan met frustraties
- opvoeding in de puberteit
