Even hard de deur dichtgooien. Stampvoetend weglopen of heel hard schreeuwen. Omgaan met je frustraties is niet altijd makkelijk. En dat geldt voor jong en oud! Want bij iedereen zit er wel eens iets tegen. Of je ergert je aan iemand. Maar niet iedereen kan dan rustig blijven. En kinderen moeten dat natuurlijk ook leren in de loop van hun ontwikkeling. Sommige kinderen zijn van nature wat temperamentvoller en extraverter dan anderen. Dus die zullen wat sneller hun frustraties voelen en uiten. Maar hoe kun je dat als ouder een beetje in goede banen leiden? Het voorbeeld dat ze krijgen, is misschien wel het belangrijkste. Dus een blog met tips voor kind én ouder om te leren omgaan met frustraties!
Frustratietolerantie
Het kunnen omgaan met frustraties wordt ook wel frustratietolerantie genoemd. Hoe tolerant of weerbaar ben je als je met frustraties te maken krijgt? En dat gevoel van frustratie is best wel een lastige en complexe emotie. Er komt namelijk een hoop bij kijken, bij die boosheid als iets niet naar je zin gaat. Zoals het gevoel van falen en een verminderd zelfvertrouwen. Want steeds als iets niet lukt, kunnen kinderen denken dat ze niet goed genoeg zijn.
In de peuterpuberteit komen de eerste boze buien om de hoek kijken. Kinderen testen uit wat wel en niet mag. Ze hebben dan veelal nog geen woorden om te vertellen hoe boos ze zijn. En dan kunnen ze uit frustratie zomaar op het gangpad in de winkel ter aarde storten. Naarmate kinderen ouder worden, leren ze als het goed is om de emoties op een wat betere manier te uiten. Maar soms hebben kinderen ook op latere leeftijd nog moeite om hun emoties te controleren. En dan kan de boosheid zo oplopen dat er een soort bom kan ontploffen. Hoe kun je kinderen leren om hun emoties beter onder controle te houden, en hen leren omgaan met frustraties?
Leren omgaan met frustraties – tips in de opvoeding
- Met stip op één in de lijst met tips is het voorbeeld dat je als ouder geeft. Rustig blijven bij tegenslag en je emoties beheersen. Kinderen leren van wat jij doet. Maar als ze niet luisteren of de boel op stelten zetten, is het heel lastig om zelf kalm te blijven. Dus de onderstaande tips gelden ook voor ouders!
- Duidelijke regels in de opvoeding. Dit geeft kinderen houvast. De ene keer heel boos worden als ze elkaar slaan, en er een volgende keer niet op reageren kan verwarrend zijn. Het is handig als ze weten waar ze aan toe zijn. En dat een straf ook consequent wordt toegepast.
- Gebruik een emotiethermometer. Je kunt kinderen helpen bij het herkennen van emoties door deze visueel te maken. Maak bijvoorbeeld een vel of bord met verschillende emoji’s en bespreek regelmatig met je kind hoe het zich voelt. Bijvoorbeeld als ze uit school komen of een drukke dag hebben gehad.
- Rust in de ademhaling. Bij een toenemende frustratie bemerk je vaak bij jezelf een wat oplopende hartslag. Ook een licht stressvol gevoel in je buik, of een wat snellere ademhaling. Gelukkig beschikken we zelf ook over de middelen om dit weer rustig te krijgen. Een belangrijke vaardigheid bij het leren omgaan met frustraties is dus rustig leren ademhalen. En dit kan zowel kinderen als ouders helpen. Doe het voor, en laat je kind meedoen.
- Temperamentvolle kinderen (ook hooggevoelige kinderen) kunnen vaak niet zo goed omgaan met haast en stress. Neem dus de tijd als je ergens naar toe moet. Zorg voor een duidelijke planning. Zo weten ze waar ze aan toe zijn en wat er van ze wordt verwacht. En gaan de hakken hopelijk wat minder in het zand.
Leren omgaan met frustraties – tips voor kinderen
- Helpende gedachten. Wat kan helpen bij het leren omgaan met frustraties zijn positieve en helpende gedachten uitspreken. Nog een keer proberen. Het geeft niet dat het niet gelijk lukt. Je kunt het wel. Als ouder kun je dit voordoen, en laat je kind het nazeggen. Ook al voelt dat onnatuurlijk, het kan na een aantal keer oefenen toch inslijten dat je positiever denkt.
- Gebruik metaforen bij (wat oudere) kinderen. Zoals hoe vol is jouw emmer nu of hoe kort is je lontje? Hierdoor help je kinderen om stil te staan bij hun emoties en te voelen hoe het is met hun frustratie. Als de emmer bijna vol is, kun je samen bedenken wat er voor nodig is om de emmer te legen. Vaak is dat vooral lichamelijke beweging en frisse buitenlucht!
- Ontspanningsoefeningen voor kinderen. Yoga en meditatie voor kinderen klinkt misschien wat zweverig, maar kan sommige kinderen erg goed helpen om frustratie en spanningen kwijt te raken. In een tijd waarin er heel veel prikkels op ze afkomen, kan het heel leerzaam zijn om even niks te doen en te voelen wat er in hun lijf gebeurt.
- Wat als de spanning toch te veel oploopt en de emmer overstroomt? Dit kan een forse woedeaanval tot gevolg hebben. Zorg dat je op voorhand al een aantal ideeën hebt besproken over wat kan helpen. Bijvoorbeeld:
stamp hard op de grond | kras op een tekenpapier | ren een paar rondjes door de tuin | zet hard de muziek aan | sla tegen een boksbal | schreeuw in een kussen
De rol van zelfacceptatie
Vaak is er een onderliggende emotie bij een boze en gefrustreerde bui. Namelijk een gevoel van falen. En dan is het vooral angst of verdriet wat kinderen diep van binnen voelen. Helaas worden ze door de boze buien natuurlijk vooral als lastig gezien, en kan het zelfs onder de noemer gedragsproblemen vallen. Dus verder kijken dan alleen de boze bui. En het is belangrijk om kinderen te leren dat fouten maken mag, en dat je jezelf kunt accepteren ondanks je fouten.
Wat zijn de gevolgen van goed kunnen omgaan met frustraties:
- meer zelfvertrouwen
- op je beurt kunnen wachten
- blijven proberen om een lastige taak uit te voeren
- tolerant en sociaal zijn naar andere kinderen
- rustig blijven bij een proefwerk of examen
- beter vooruit kunnen plannen
- kritisch en rustig nadenken
Dus het leren omgaan met frustraties is een belangrijke taak in de ontwikkeling. Maar soms lukt het niet. Na een ontlading van frustratie of boosheid, is het belangrijk om samen hierover te praten. Wat zouden jullie volgende keer anders kunnen doen? Ziet een kind in waar het gedrag vandaan kwam, en of ze iets hebben gedaan in hun boosheid waar ze sorry voor moeten zeggen? Dit is voor de gewetensontwikkeling een belangrijke les!
Omgaan met moeilijkheden in de opvoeding
Kinderen die een extreem boze of gefrustreerde bui hebben, kunnen hun ouder behoorlijk op de proef stellen. Door het negatieve gedrag ben je als ouder geneigd om ook heel boos te reageren. Vaak voelen kinderen zich dan nog slechter en minder geaccepteerd. Kinderen hebben het nodig dat je duidelijk en rustig bent. Maar vooral dat je in de nabijheid bent. Maak verbinding met je kind.
In de opvoeding kun je als ouder zelf ook regelmatig gefrustreerd raken als iets niet lukt. Kinderen die boos op je worden, schelden of je zelfs fysiek pijn doen. Dat doet natuurlijk iets met jouw zelfvertrouwen en kan een gevoel van machteloosheid geven. Er kan zelfs een vicieuze cirkel ontstaan waarbij ieders lontje steeds korter wordt. Je kunt dan ook niet meer naar het positieve kijken. Een burn-out in het ouderschap ligt dan op de loer. In het boek Ouders zijn ook maar Mensen wordt heel helder uitgelegd wat dit inhoudt, en wat je eraan kunt doen.
Denk dan vooral aan het vragen van hulp, zorg voor voldoende ontspanning en doe de eerder genoemde ademhalings- en ontspanningstechnieken. Want ouders bij wie de frustratie steeds hoger oploopt, kunnen daardoor (vaak ongewild!) ook gaan schelden of zelfs slaan. Zoals in het boek wordt beschreven, is er geregeld bij mishandeling sprake van een overbelaste en overspannen ouder. Dus zelfzorg is heel belangrijk en daar hebben kinderen uiteindelijk het meeste baat bi als ze moeten leren omgaan met frustraties.
Lees ook deze blog over de Ninja power kaarten
Leesvoer omgaan met emoties
Op StoerLeesVoer vind je meer handige boeken over het omgaan met emoties. Klik op de linkjes voor meer informatie.
