Als je kinderen de puberleeftijd bereiken verandert er veel. Natuurlijk voor hen zelf in de eerste plaats. Zowel lichamelijk, sociaal als emotioneel. Maar ook je ouderrrol verandert. Je opvoeding moet je enigszins aanpassen en zelfs je huis zal er anders uitzien. Want pubers zijn rommelig, ze krijgen een ander ritme en hebben ook andere wensen! Ze vragen dus om een hele andere benadering dan jonge kinderen. Hoe maak je je huis en opvoeding puberproof? We verzamelen een aantal tips voor de uitdagingen van de opvoeding in de puberteit!
De uitdagingen van de puberteit
Vanaf ongeveer 10 jaar zien we de eerste signalen. Ze laten wat vaker opstandig gedrag zien, zijn humeurig of vinden hun ouders behoorlijk irritant. Jullie zijn cringe. Het losmaken begint dan. Een gezonde ontwikkeling, want ze zullen moeten leren om zelf problemen op te lossen. Maar vooral heel belangrijk, ze zullen zelf hun weg moeten vinden in een behoorlijk woelige wereld. Er zijn een aantal adviezen te geven waar je als ouder op kunt letten. Hoe maak je je opvoeding in de puberteit puberproof?
Aandachtspunten – opvoeding in de puberteit
Weerbaarheid en emoties
Psychische problemen komen onder jongeren steeds vaker voor. Door de enorme keuzevrijheid en druk van Social Media voelen veel jongeren zich onzeker of somber. De coronacrisis heeft daar nog een grote schep bovenop gedaan. Je kunt niet alle problemen voor ze oplossen of voorkomen. Maar wel beschikbaar zijn en openheid tonen. Leren praten over moeilijkheden en je emoties toelaten. Met moeilijkheden leren omgaan, maakt hen zelfstandig en vergroot het zelfvertrouwen. Lees er meer over in onze weerbaarheidblog!
Een eigen plek
Dit is zeker belangrijk voor pubers. Een plekje om te chillen of even alleen te zijn. Die plek ziet er in veel gevallen uit alsof er een bom ontploft is en het is vaak een groot discussiepunt in gezinnen met pubers. Maar het is hun eigen plek, en uiteindelijk ook hun verantwoordelijkheid om het een beetje leefbaar te houden.
Puberteit en seksualiteit
Op basis van filmpjes en foto’s op internet krijgen pubers tegenwoordig een heel scheef beeld van relaties en seksualiteit. Ook zou het lesprogramma op scholen niet voldoen aan wat jongeren willen weten. Zo blijkt uit de docuserie Naakt voor de klas met de Sekszusjes, te zien bij NPO3. Zij draaien mee bij de lessen seksuele voorlichting op scholen.
Gemiddeld geven jongeren hun seksuele vorming op de middelbare school een 5,8, blijkt uit het onderzoek ‘Seks onder je 25e’ van Rutgers en Soa Aids Nederland uit 2017. Zo zijn ze bijvoorbeeld ontevreden over de onderwerpen die aan bod komen. Vaak wordt het thema behandeld bij biologie en gaat het over soa’s en voortplanting, en veel minder over diversiteit, seksueel plezier en wensen en grenzen. Terwijl jongeren juist willen dat ‘het taboe gewoon eraf gehaald wordt’.
Seksualiteit.nl
Maar een belangrijke taak ligt natuurlijk ook bij ouders thuis. Seksualiteit in de puberteit hoort ook een gespreksonderwerp te zijn in de opvoeding. Zie onderin deze blog een aantal boekentips.
Schermgebruik
Naarmate kinderen ouder worden, neemt ook de grootte, prijs en hoeveelheid apparaten schrikbarend toe. Het schermgebruik is in veel gezinnen het meest voorkomende discussiepunt, en het is één van de moeilijkste opvoedkwesties. Het brein van de puber is nog in ontwikkeling en daardoor kwetsbaar voor het ontwikkelen van verslaving. Schermgebruik begrenzen is dan ook de uitdagende maar belangrijke taak met pubers.
Omgaan met Geld
Veel jongeren hebben tegenwoordig financiële problemen. Online kan makkelijk geld uit worden gegeven en telefoonabonnementen zijn duur. Pubers willen graag een eigen pc of tv op hun kamer. Snack eten, uitgaan en kleding zijn ook dure uitgaven. Maak goede afspraken over zakgeld, sparen en werken. Kijk mee en houd samen het overzicht over inkomsten en uitgaven.
Zorg voor verbinding
Onderneem regelmatig een leuk uitstapje met elkaar. Ook al is er vooral veel wat pubers niet leuk meer vinden om te doen met hun ouders. Maar voor een bioscoop, McDonalds of pretpark moeten ze toch te porren zijn? Zoek gedeelde interesses, maar stel je als ouder ook open voor de interesses van je kind. Samen tiktokken of gamen bijvoorbeeld.
Identiteit en diversiteit
Er is gelukkig steeds meer openheid rondom de diverse relatievormen, genderbeleving en identiteitsontwikkeling. Maar er is nog wel een lange weg te gaan. Dit begint thuis, door met respect en openheid over diversiteit te spreken. En natuurlijk door je puber vooral mee te geven dat het niet uitmaakt met wie ze thuiskomen of hoe ze eruit zien, als ze maar gelukkig zijn.
Opvoeding in de puberteit – handige boekentips
Op StoerLeesVoer vind je handige boekentips voor de opvoeding in de puberteit:
- Wat denkt mijn tiener nu echt? Een gids met tips over alle denkbare onderwerpen.
- Het is heus niet raar hoor! Herkenbare verhalen en gedichten over de puberteit.
- Bloot – een jeugdboek over sexting, zelfacceptatie, vriendschap en opgroeien.
- Emotionele intelligentie voor jongeren – hoe vergroot je de weerbaarheid?
- Druk – een praktisch boek voor jongeren met tips over het omgaan met stress.
- Mijn gamende kind – 50 vragen en antwoorden van ervaringsdeskundige Koen Schobbes.
Bekijk ook de themablog met boekentips voor de seksuele voorlichting van jonge kinderen. Want het is met name ook belangrijk om daar al op jonge leeftijd mee te beginnen!
Je eigen rol als opvoeder van de puber
Niet alle pubers, maar zeker best veel, zullen je regelmatig afsnauwen. Of zelfs iets naars tegen je zeggen wat ze (hopelijk) niet menen. Maar als ouder blijf je hun veilige haven en ze zullen zich bij jou als eerste laten gaan. Dus niet al te persoonlijk opvatten. Laat je niet te veel meezuigen in de discussie of strijd. Bekijk het even vanuit de helikopterview van bovenaf: wat gebeurt er eigenlijk? En wat doet het dan met jouw eigen gevoel. Een mooi thema is het bewust ouderschap, en het is goed om je daarin te verdiepen.
Ook is het handig om te accepteren dat pubers soms domme dingen doen, waar ze van leren als het goed is. Het puberbrein is nog volop in ontwikkeling, en is bijvoorbeeld nog lerende in het inzien van oorzaak-gevolg relaties. Ze zoeken ook de grenzen op, en gaan er soms een beetje (of veel) overheen. Dat ook leren loslaten is de uitdaging. Maar ook belangrijk is om er alert op te zijn als het bijvoorbeeld langere tijd niet goed gaat met je puber, jullie gezin of jou zelf. Zoek dan hulp via de huisarts of het wijkteam.
Handige links:
Lees ook 15de verjaardag dochter
