De media is er vol van en persoonlijk ben ik wel een beetje klaar met al dat speculeren wat er achter de schermen gebeurd bij The Voice of Holland. Tijd voor openheid en niet alleen daar. Het is namelijk in heel veel bedrijven een dagelijks probleem. En alleen omdat die bekende personen zich er mogelijk schuldig aan hebben bevonden is voor medialand ineens de manier om hier allemaal over te gaan praten. Maar laten we eens beginnen met hoe we dit zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Hoe kun je kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag. Want dat grensoverschrijdend gedrag kind een probleem van grote proporties is wat aangepakt moet worden is wel een ding wat zeker is.
Ervaringsverhaal Ellen
Zelf kan ik mij nog goed herinneren dat we met een paar klasgenoten gingen zwemmen in het golfslagbad op Scheveningen. Ja dat was er vroeger, nu zit daar al jarenlang Sea Life in. Terwijl we daar lekker aan het zwemmen waren werden wij opeens onder water betast door buitenlandse jongens. We zwommen snel weg, maar even later gebeurde het seksueel grensoverschrijdende gedrag op een andere plek onder water weer. De jongens uit onze klas waren woest en wierpen zich als echte ridders op. Ze bleven bij ons zwemmen om ons te beschermen en dat was echt superlief. De buitenlandse jongens zijn later door de badmeesters het zwembad uit gezet. Niet dat wij zelf gingen klagen, we wisten gewoon niet wat we ermee aan moesten. Het enige wat wij voelden was dat dit grensoverschrijdend gedrag door die kinderen niet fijn was en we ons niet veilig voelden.
Grenzen leren aan peuters en kleuters
Toen ik gastouder was werkte ik regelmatig met de kriebelkist met de kinderen. Een kist met veertjes, massageborstels, scrubhandschoenen etcetera. Kinderen konden zo hun lichaam kriebelen en kijken wat ze fijn vonden. Ook mochten ze elkaar aanraken zolang ze maar naar de ander luisterde of deze het fijn vond wat de ander deed en wat niet. Aangeven wat wel mocht en niet mocht. En luisteren naar de grenzen van het andere kind. Een heel belangrijk onderdeel in kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag en hun eigen lichaamsbesef.
Wat ook helpt zijn de kindermassagekaarten van Helen Purperhart. Niet alleen leren kinderen hun eigen lichaam op een speelse manier beter voelen, ook leren zij grenzen te accepteren van andere kinderen en hun eigen grenzen beter aan te geven. Toestemming vragen aan de ander alvorens je aan deze persoon zit.
Stop hou op! Een term die helpt bij grensoverschrijdend gedrag kind
Een andere bekende term om kinderen te leren over grensoverschrijdend gedrag is “Stop hou op!” Al vulde ik zelf deze term, aan mijn peuters toen ik gastouder was en later aan mijn kleuters van de kleuterklas, aan met het gedrag benoemen waar het andere kind mee moest stoppen. Moesten ze immers stoppen met ademhalen of stoppen met het pestgedrag. Een mooi boek dat ik hiervoor gebruik is het boek van Woezel en Pip. Hier zitten namelijk ook lesvoorbeelden bij en zelf kocht ik er ook kleine knuffels van de vriendjes in de tovertuin bij. Zo konden we eerst met de knuffels het verhaal naspelen en in de huishoek kon dit dan ook met de knuffels nagespeeld worden.
Ervaringsverhaal Selena
Van kind tot volwassene heb ik al diverse ervaringen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Mijn eerste keer was door een onderbuurjongen die alleen in mijn huis was en ver over mijn grenzen ging. Hij bleef me aanraken en dwong mij om hem te zoenen. Ik was 9, hij was 14 geloof ik. Ik heb het toen tegen niemand durven zeggen, en waarom? Geen idee, ik schaamde me en snapte totaal niet wat er gebeurde. In die tijd was er amper aandacht voor dit onderwerp grensoverschrijdend gedrag door kinderen.
Door de jaren heen heb ik regelmatig dingen meegemaakt. Bij mezelf, bij vrienden of ik zag dingen gebeuren. Zelfs zeer recent als moeder die borstvoeding gaf aan mijn baby in de trein. Een man heeft me toen geïntimideerd en toonde schaamteloos porno op zijn telefoon. En weer verstijfde ik op dat moment. In een volle trein, als volwassene en als iemand die toch wel weerbaar is geworden, althans dat dacht ik. Kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag is dus ook voor mij een belangrijk onderwerp.
Mijn tips voor grenzen aangeven en weerbaarheid
Kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag, voor meisjes én jongens, is wat mij betreft heel belangrijk. Ook ben ik “blij” dat de term seksueel grensoverschrijdend gedrag nu het woord is. In mijn tijd was het óf je was verkracht of je was aangerand. Verkracht was altijd met zwaar geweld en aangerand was de fase daarvoor. Elk ander seksueel overschrijdend gedrag leek het vermelden niet waard. Want ja hallo verkrachting dat is pas erg. Bizar hè? Hoe ons dat als maatschappij is aangeleerd. Terwijl een hand op je bil net zo zwaar kan voelen voor iemand als een gewelddadige verkrachting. Er zijn wat mij betreft geen gradaties. Iemand die te ver gaat, lichamelijk of geestelijk, gaat te ver. Punt.
Jij bepaalt jouw grens en als iemand hierover heen gaat dan is dat fout. En de fout ligt bij de overtreder, altijd. Er gebeurd iets met jou als persoon als dit gebeurd. Je verstijft en je kan niet handelen zoals je zou willen. Ik heb maar 1 keer kunnen handelen zoals ik wilde. Dit was toen een vriendin naast mij werd lastiggevallen. Misschien is het dan makkelijker dan als het bij jezelf gebeurd. Dus weerbaarheid is heel belangrijk, maar op het moment zelf soms niet van toepassing. Ik voel mezelf immers weerbaar maar toch verstijfde ik als volwassen vrouw toen er weer iemand die grens keihard omver wist te trappen.
Bespreekbaar
Wat ik belangrijk vind bij Kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag is het bespreekbaar maken. Dat deze situaties kunnen gebeuren. Maar ook dat je verstijfd en dat vaak gevoelens van schaamte en bagatelliseren onterecht gaan spelen. Dat nee zeggen vaak niet kan of lukt. Als je dit weet, hier bewust van bent dan ben je die verrassing in jezelf al voor. En misschien door dat besef kan je in het moment wakker worden en handelen. Maar misschien ook niet, en voel je dan niet schuldig.
Toch is het bespreekbaar maken niet voor iedereen een optie. En dat is ieder zijn of haar keuze. Maar laat het nooit een keuze zijn vanuit angst of schaamte. Wat je hebt meegemaakt is altijd belangrijk en altijd de fout van de dader. Erover spreken kan helpen, het heeft mij geholpen! En je kan er anderen mee helpen, maar doe het vooral bij een persoon en op een moment dat goed voelt voor jou.
Maatschappij en grensoverschrijdend gedrag kind
Ook heeft een goede vriendengroep mij erg geholpen. Ik was vrij jong, woonde in een grote stad, en ging dus vroeg uit. Ik had een hechte vriendinnenclub en daarbij ook jongens. Alle jongens die met ons mee uitgingen hielden vaak een oogje in het zeil ook. Net zoals de meiden. Je voelde je sterk daardoor en wist dat er altijd iemand was om je te helpen. Het gekke was dat wij als meiden wisten dat de mogelijkheid er was tot grensoverschrijdend gedrag, en speelden hierop in. Kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag is het dus bespreekbaar maken en voorbereiden op wat zou kunnen.
Als vrouw had ik kleine dingen die me hielpen. ‘Street smarts’. Ik weigerde, en nog steeds, om me aan te passen aan het gedrag van een ander. Ik draag rokjes of jurkjes, ik ga in de nacht over straat en ik dans soms alsof mijn leven er van af hangt. En dat mag ik, dat is geen open uitnodiging tot iets. Dat is puur mijn vrijheid, mijn keuze om de reden die aan mij is. Maar ik weet dat het dus voor veel mensen wel een uitnodiging kan zijn. Op straat had ik dan ook altijd een miniflesje haarlak mee, het mag niet, maar in geval van nood is dat heel handig om in te zetten. Ook had ik altijd een sleutel tussen mijn knokkels in dreigende situaties. Ook dit is uiteraard niet toegestaan en heb ik nooit hoeven inzetten. Maar het gaf me een veilig gevoel.
Kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag
- Maak elk aspect bespreekbaar, van wat kan gebeuren tot hoe je je voelt
- Spreek mensen aan die de grens overgaan als je dit ziet
- De schuld ligt altijd bij de dader
- Bespreek het van jongs af aan en sluit aan bij de belevingswereld. Begin bij jonge kinderen bijvoorbeeld over de ondergoedregel
- Accepteer dit seksueel grensoverschrijdende gedrag nooit en laat dit zien aan kinderen die opgroeien. Wees het voorbeeld voor een nieuwe generatie. Ook als je niet direct iets durft te doen, handel dan later wel naar eer en geweten. Er is altijd een manier om te helpen
- Lees veel boeken binnen dit thema (voor). Door diverse ogen en vanuit diverse hoofden te kijken en denken, groeit een bredere vorm van kennis en acceptatie
- Een goede vriendengroep is heel belangrijk, al is dit vaak moeilijk te sturen als volwassene natuurlijk. Maak het wederom bespreekbaar leer van jongs af aan wat goede normen zijn binnen een vriendengroep
Mijn ervaringen lezen over grensoverschrijdend gedrag?
- Seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens borstvoedingsmoment
- Mijn lichaam, mijn keuze!
- Boeken thema seksueel grensoverschrijdend gedrag
- Als extra kennis wil ik meegeven dat het tonen van pornografisch materiaal in het openbaar altijd strafbaar is
Ondergoedregel: anderen mogen je niet aanraken op plekken waar ondergoed zit.
Daarbij wil ik toevoegen: elke aanraking van iemand die voor jou niet fijn voelt is belangrijk om uit te spreken. Tegen die persoon of tegen iemand anders. Jouw lijf is van jou en jij bepaald jouw regels en grenzen
Selena ~ Blogger bij MamaScrapelle.nl
Ervaringsverhaal Mandy
Ik (34) kan me gelukkig geen grensoverschrijdend gedrag in mijn kindertijd herinneren. Maar als puber en volwassene gebeurde het te vaak. Vooral mijn kont is vaak ongewenst aangeraakt geweest. Dat gebeurde voor mij meestal onverwachts.
Dan stond ik als puber bijvoorbeeld in een café en liep iemand langs die voluit op mijn kont sloeg. Of toen ik naar de wc ging tijdens de gala-avond van mijn middelbare school, sloeg de conciërge voluit op mijn billen. Of wat denk je van een man, die met een vriendin van mij stond te praten, en die ineens in mijn billen kneep. ‘Dat mocht ik doen van jouw vriendin.’ Natuurlijk had mijn vriendin daar geen toestemming voor gegeven! Zo kan ik nog wel even door gaan. Pas zat iemand op de dansvloer zomaar ineens IN mijn broek. Vaak is er alcohol in het spel en zijn mannen impulsief.
Het probleem met dit soort situaties is dat het me overkomt
Bevriezen
Ik zie het grensoverschrijdend gedrag niet aankomen. Voor ik het besef is het al gebeurt. Ik bevries dan, kan niets zeggen of doen. Het moment is voorbij, de man gaat naar huis en ik ook. Maar ik blijf erover nadenken. Had ik iets anders moeten doen? Moet ik er nog iets mee? Meestal deel ik het wel met een vriendin, maar tegen de man zeg ik niks meer. Over het algemeen zijn het mannen die ik niet meer tegenkom. Ik baal er wel van dat ze zo geen lesje leren. Daarover voel ik me schuldig, want zo blijven ze aan de gang, ook bij anderen.
Voor mezelf leer ik compassie te hebben. Dat ik niet snel of assertief reageer op zulke momenten probeer ik mezelf niet kwalijk te nemen. Het lukt me simpelweg niet. Mijn autistische brein werkt gewoon niet zo snel. Ik hoop wel dat het me ooit gaat lukken om voor mezelf op te komen en eens flink boos te worden op iedereen die maar aan me zit zonder dat ik daarom vraag en zonder dat ik er behoefte aan heb. Afblijven!
Tips van Mandy voor Kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag
- Als je ook een kind of puber hebt die vertraagt reageert op onverwachte en ongewenste gebeurtenissen, is het fijn dat het leert om gevoelens over de situatie achteraf alsnog te benoemen en uiten. Beter laat dan niet. De ervaring delen met jou als ouder of met iemand anders is ook belangrijk, zodat je kan luisteren en steunen.
- Het kan ook helpen om een plannetje te maken samen of er nog iets gedaan moet worden. Moet de persoon worden aangesproken? Moet er iemand anders worden ingelicht?
- Verder kan het helpen om vooraf een script te hebben voor als het nog eens gebeurt. Wat kan je zeggen en doen? Bepaalde zinnetjes paraat hebben zoals ‘ik wil dat je daar nu mee stopt’ is al fijn. Oefenen met assertief zijn in het algemeen kan helpen om kinderen te leren over grensoverschrijdend gedrag te laten stoppen.
Ervaringsverhaal Joyce
Blijkbaar mag je als man benoemen dat iemand grote borsten heeft en hij er ongegeneerd naar kijken. Rond de tweede op de middelbare school kreeg ik opeens een behoorlijke cupmaat en dat was gelijk een reden voor mannen én jongens om daar wat van te zeggen. Als mannen en jongens mij tegen kwamen, keken ze altijd eerst naar mijn borsten en dan pas naar mijn gezicht. Toen ik een keer zei dat mijn gezicht hierboven zat kreeg ik als antwoord dat ik mij zo kleedde dat ze wel naar mijn borsten moesten kijken. Mijn hele leven tot nu waren mijn borsten aan aantrekkingskracht voor mannen én jongens. Ze zijn ongewenst aangeraakt, bekeken en uitgebreid over gesproken. Door borstkanker moest ik ze beide amputeren en waarschijnlijk heb ik daarmee gelijk het gedrag van mannen geamputeerd. De opmerkingen en het uitgebreid bekijken zijn namelijk daarmee ook verdwenen.
En dan heb ik er nog eentje die zeker het vermelden waard is. Op de school waar ik werkte hadden we een mannelijke collega. Blijkbaar vond hij het nogal nodig om seksueel getinte grapjes te maken. Ooit zij hij tegen mij, waar er meerdere collega´s bij waren, dat ik zaadvragende ogen had en hij mij daar wel bij wilde helpen. Het bizarre was dat ik net terug was van mijn zwangerschapsverlof en het laatste waar ik aan dacht dus seks was. Ik heb hem boos aangekeken, maar er niks van gezegd. Deze man heeft mij altijd de kriebels gegeven. Ook voordat hij dit zei. Hij kwam altijd net even te dichtbij of raakte mij aan. Zo onprettig, maar blijkbaar niet zo erg dat ik het heb aangegeven bij de directie.
Tips van Joyce voor grensoverschrijdend gedrag kind
Wanneer ik een bovenbouwklas heb leer ik altijd jongens hoe je meisjes hoort te behandelen. Het zijn kleine dingen die je ze kan leren waardoor ze wel met respect omgaan met meisjes én vrouwen. Mijn uitspraak is “Behandel iedere vrouw zoals jij je zus zou behandelen.”. Of als je ziet dat een meisje ongesteld is geworden, bied haar jouw trui aan. Door jongens al vroeg te leren hoe ze met meisjes om moeten gaan zullen ze anders naar hen kijken.
Daarnaast is het belangrijk om kinderen te leren dat ze ALTIJD mogen aangeven wat ze wel en niet fijn vinden. Leer ze waar ze terecht kunnen als er iets gebeurd wat ze niet fijn vinden. Ik leer de meiden in mijn klas dat zij baas zijn over hun lichaam en duidelijk mogen aangeven wat ze wel en niet willen. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen een vertrouwenspersoon hebben waar ze alles tegen durven te zeggen. Zo komen dit soort dingen sneller aan het licht. Mijn kleuters leer ik “Stop, hou op!” te zeggen. Door ze nu al dit aan te leren hoop ik dat ze dit op latere leeftijd ook doen.
Lianne – normen en waarden in de opvoeding
Wat kun je als ouder in de opvoeding doen om je kinderen te leren over grensoverschrijdend gedrag? Dit heeft natuurlijk alles te maken met de normen en waarden in de opvoeding. En dit begint al vanaf jonge leeftijd. Anderen geen pijn doen, niet liegen en je spullen delen met anderen zijn zaken die je echt al van kleins af aan meegeeft. En deze basis is van onschatbare waarde. Want daarmee hoop je dat kinderen opgroeien tot volwassenen die respect hebben voor anderen. Voor hun grenzen en wensen. Wat zijn aandachtspunten die in de opvoeding belangrijk zijn en waar ligt je verantwoordelijkheid als ouder?
Aandachtspunten – thuis en omgeving
- Het begint natuurlijk met het voorbeeld dat kinderen thuis krijgen. Dat er gelijkwaardigheid is in de taakverdeling en dat je respect toont naar elkaar. Dus geen dominante rol van een vader, en dat hij ook gewoon verzorgende taken heeft. Dat klinkt misschien simpel, maar daar begint het wel mee. En overigens gaat het natuurlijk niet alleen om de verdeling man-vrouw. Er zijn veel verschillende samenlevingsvormen en relaties, waarin respect en gelijkwaardigheid net zo belangrijk zijn.
- Naast de thuissituatie is de omgeving natuurlijk ook heel vormend. En zeker naarmate kinderen ouder worden krijgt dit een steeds grotere rol. Wat horen ze van vrienden, wat zien ze op straat? En natuurlijk ook de programma’s, filmpjes en games die ze zien. Welke beeldvorming vindt daar plaats? Als ouder is het belangrijk om te weten wat je kind ziet en hoort. Kijk mee en bespreek het als het wat jou betreft grensoverschrijdend is!
- Maar je kunt het zelfs nog breder trekken. Wie is de baas van het land? Welke bewindslieden zien we voorbij komen? Het is niet te onderschatten wat het effect is van een vrouwelijke (vice)-premier. Wat dat betreft heeft bijvoorbeeld Duitsland echt een grote voorsprong. Gelukkig is er nu een gelijkwaardig kabinet met evenveel mannen als vrouwen. Dat is in ieder geval al een belangrijke boodschap voor jongens en meisjes die nu opgroeien. Maar nog belangrijker is dat ze zien dat er ook daar respectvol met elkaar wordt omgegaan!
Verantwoordelijkheid als opvoeder – kinderen leren over grensoverschrijdend gedrag
- Als ouder heb je de verantwoordelijkheid om in de gaten te houden of jouw zoon met respect praat over meisjes. Of ze zien dat we gelijkwaardig zijn. En in de puberteit komt daar natuurlijk een belangrijk moment in de opvoeding. De seksuele voorlichting en het praten over hoe je met relaties en intimiteit omgaat. Geen makkelijk onderwerp, en voor veel pubers niet iets waar ze graag met ouders over zullen praten. Maar als je in de opvoeding van kleins af aan stuurt op openheid en vertrouwen, dan zullen ze op latere leeftijd ook makkelijker durven praten.
- Een belangrijk advies voor ouders is om regelmatig even te checken bij jouw zoon of dochter naar hun ervaringen. Heeft iemand wel eens iets naars gezegd of gedaan? Met wie ga je om, heb je plezier met diegene? Laat deze personen ook bij jou binnen in huis zodat je zelf kunt zien hoe de relatie is.
- Je wilt natuurlijk dat je kind weerbaar is bij moeilijkheden. Een slecht cijfer op school, een ruzie met een vriend of vriendin, of een traumatische seksuele ervaring. Daar kan je zelfvertrouwen enorm onder lijden. Zoals zoveel deskundigen momenteel zeggen: het is het allerbelangrijkst dat je erover praat met iemand die je vertrouwt. Soms is dat lastig om gelijk naar een ouder te stappen. Kinderen vinden dat misschien nog spannend of ze willen hun ouder geen pijn doen. En daarom is het goed als kinderen ook buiten het gezin een fijn iemand hebben waar ze terecht kunnen. Een oom of tante, oudere neef of nicht, een leerkracht of misschien een coach. Met een stabiel en veilig netwerk om jouw kind heen, hoop je dat ze zich gehoord en gezien voelen. En dat ze bij nare dingen die hen overkomen aan de bel durven trekken.
Conclusie
Dus in het kort:
- Verdiep je in de bezigheden en relaties van jouw kind.
- Zorg voor een sfeer van openheid thuis.
- Geef als vader het goede voorbeeld door met respect te praten over vrouwen en vooral de moeder van je kinderen.
- Zorg voor een gelijkwaardige taakverdeling.
- Begin vanaf jonge leeftijd met bijbrengen van vaste normen en waarden.
- Wees alert op grensoverschrijdend gedrag van jouw kind. Maak je je zorgen dat je kind vaak anderen pijn doet, of geen schuld of schaamte lijkt te voelen? Vraag dan advies aan een professional. Bijvoorbeeld bij het wijkteam van jouw gemeente, of bij een maatschappelijk werker op school. Want preventie en tijdig ingrijpen is natuurlijk het belangrijkste.
Onthoudt dat je niet alleen bent hierin. De schaamte hoort absoluut te liggen bij degene die over de grens heengaat. Praten mag met een bekende, een onbekende is ook goed. Wat fijn is voor jou. Hieronder wat hulpmogelijkheden.
- Slachtofferhulp Nederland (0900-0101, ma t/m vr van 08.00 tot 20.00 uur, of via de chat op www.slachtofferhulp.nl)
- Centrum Seksueel Geweld (0800-0188, 24/7 bereikbaar, of via de chat op www.centrumseksueelgeweld.nl)
- Mind Korrelatie (0900-1450, ma t/m vr van 09.00 tot 21.00 uur of via de chat op www.mindkorrelatie.nl)
- lees hier over de gewetensontwikkeling bij kinderen
Handige producten
Lees ook deze blogs
- Ontprikkelen na schooltijd
- Slaapproblemen bij pubers
- Handige schoolspullen vanaf groep 7
- Schoolkeuze middelbare school
- Huiswerk maken op de basisschool
- Huiswerk maken aan een opgeruimd bureau
- De week van de mediawijsheid
- De eerste weken in de brugklas
- Opvoeding in de puberteit
- Je kind naar de brugklas
- Bijles leren leren
- Pubercoaching nodig
- bijtgedrag bij kinderen
- Seksualiteit opvoeding en vorming
- Dag van de diversiteit in gezinnen
In het dagelijks leven sta ik 3 dagen per week op de leukste Montessori school van Den Haag.Ik ben 5 jaar gastouder geweest en heb dus veel ervaring met kinderen van alle leeftijden.
In de tijd dat ik mij weet los te wurmen van een schermpje lees ik graag een boek. Samen met Selena beheren we een toffe boekenblog.
www.stoerleesvoer.nl