Nog een paar dagen en dan gaan de eerste scholen in Nederland al weer beginnen. Leerkrachten zijn in de laatste week van de zomervakantie al weer druk aan het werk. Het begin van een nieuw schooljaar is altijd een spannend moment, zowel voor leerkrachten als voor leerlingen. Iedereen betreedt het klaslokaal met frisse energie, nieuwe doelen, en een gezonde dosis nieuwsgierigheid. Wat misschien minder bekend is, is dat de eerste weken van het schooljaar, vaak aangeduid als de “Gouden Weken,” belangrijk zijn voor het vormen van een hechte en effectieve groepsdynamiek. In deze periode worden de fundamenten gelegd voor een schooljaar vol samenwerking, wederzijds respect en leerplezier.
Wat zijn de Gouden Weken?
De Gouden Weken beslaan de eerste vier tot zes weken van het schooljaar. In deze periode wordt de basis gelegd voor de sfeer in de klas en de manier waarop leerlingen met elkaar omgaan. Deze eerste weken zijn dan ook van onschatbare waarde omdat ze bepalen hoe de groep zich zal ontwikkelen gedurende de rest van het jaar. Het is in deze tijd dat de normen en waarden van de groep worden gevormd, en waar de basis wordt gelegd voor een cultuur van samenwerking en respect. In veel groepen op de basisschool staan de groepsregels en omgangsvormen centraal in deze periode.
De vijf fases van groepsvorming
Groepsvorming is een proces dat bestaat uit verschillende fases, en de Gouden Weken spelen een belangrijke rol in het begeleiden van een groep door deze fases. Laten we eens kijken naar de verschillende stadia van groepsvorming:
Forming: Oriënteren en kennismaken de Gouden Weken
In de eerste fase van groepsvorming, de Forming-fase, zijn leerlingen bezig met oriënteren en kennismaken met elkaar. In de Gouden Weken verkennen ze hun nieuwe omgeving, leren hun klasgenoten kennen en ontdekken wat er van hen wordt verwacht. Als leerkracht is dit het moment om een veilige en uitnodigende sfeer te creëren waarin iedereen zich welkom voelt. Activiteiten die gericht zijn op teambuilding en kennismaking zijn in deze fase essentieel. Denk aan energizers en leuke bewegend leren opdrachten uit de beweegpot.
Storming: Strijden om invloed
De Storming-fase is vaak de meest uitdagende periode voor een groep. In deze fase strijden leerlingen om invloed en wordt de hiërarchie binnen de groep vastgesteld. Er kunnen conflicten ontstaan en het kan onrustig aanvoelen. Dit is een normaal onderdeel van het groepsvormingsproces. Voor de leerkracht is het belangrijk om grenzen te stellen, tegelijkertijd open te staan voor discussie, en te werken aan het oplossen van conflicten.
Norming: Vaststellen van normen
Na de onrust van de storming-fase, komt de groep in rustiger vaarwater tijdens de Norming-fase. De groep begint gemeenschappelijke normen en ongeschreven regels te bepalen. Dit is het moment waarop duidelijk wordt hoe de groep met elkaar wil omgaan. In deze fase kan de leerkracht helpen door deze normen expliciet te maken en te ondersteunen, bijvoorbeeld door samen met de klas regels en afspraken op te stellen of verder te vormen waar je al mee begonnen was in de Gouden Weken. We bevinden ons nu in de periode tussen de herfstvakantie en kerstvakantie. Een periode waarin het heel fijn is dat er rust komt in de groep, want alle feestdagen zorgen al voor genoeg onrust bij de kinderen.
Performing: Samenwerken in harmonie
De Performing-fase is de fase waarin de groep optimaal functioneert. De leerlingen werken in harmonie samen, er is wederzijds respect en er heerst een positieve sfeer. Dit is het punt waarop de groep echt begint te presteren. Als leerkracht kun je nu wat meer loslaten en de leerlingen de ruimte geven om zelfstandig te werken en samen te groeien. Na al dat harde werken in het begin van de Gouden Weken en de onrustige periodes daarna is het hier echt even genieten van en met elkaar!
Adjourning: Afscheid nemen
Wanneer het schooljaar ten einde loopt, komt de groep in de Adjourning-fase, De laatste fase van de groepsvorming die zo mooi begon met de Gouden Weken. Dit is het moment van afscheid nemen en terugblikken op het afgelopen jaar. Deze fase is belangrijk voor de afronding en het erkennen van de groei die de groep heeft doorgemaakt. Het is ook een periode om rituelen te ontwikkelen die de groep helpen om op een positieve manier af te sluiten.
In sommige gecombineerde klassen is dit overigens ook weer een periode van onrust. Kinderen beseffen dat vriendjes en vriendinnetjes volgend jaar niet meer in de klas zitten of dat ze al groot zijn en wel door mogen naar de volgende fase van het onderwijs.
Het belang van de Gouden Weken
De Gouden Weken zijn niet zomaar een introductieperiode, maar vormen de basis voor een succesvol schooljaar. Door bewust aandacht te besteden aan deze eerste weken, kunnen leerkrachten een klas helpen om snel door de fases van groepsvorming te navigeren. Dit legt de basis voor een positief leerklimaat waarin leerlingen zich veilig en gesteund voelen om te leren en te groeien.
In kleuterklassen zijn er soms momenten in het jaar dat je weer even terug gaat naar het proces van de Gouden Weken als er veel nieuwe kinderen in de klas zijn gekomen.
Kortom, door de Gouden Weken goed in te vullen, investeer je als leerkracht in een solide en harmonieuze groep die klaar is om de uitdagingen van het schooljaar met vertrouwen en samenwerking aan te gaan. Het is de start van een gouden jaar vol groei, leren en plezier!
Een paar interessante boeken om te lezen onder andere te koop bij bol:
- Wijzer in groepsvorming *
- De gouden weken 2.0 Groepsvorming en ouderbetrokkenheid *
- De Zilveren Weken *
- Groepsdynamica*
Lees ook deze blogs
- veilig op de fiets naar school
- schoolhond
- traktatie school
- 100 dingen die je kunt doen als je kind op school zit
- een jaar extra kleuteren
- wat stop je in de rugtas van je kleuter
- voorbereiding op de basisschool
- Eerste schooldag kind
- Kind op kamp
- Wat doet een leerkracht
- vrijwillige ouderbijdrage
- Leuke activiteiten in de klas
- dyslexie
- tafels leren
- leerproblemen op de basisschool
- beweegpot
- juffendag op de basisschool
- juffen en meesterdag
- Klassenuitje organiseren
- Leuke activiteiten in de klas
- Kleuterleerkracht de kalender
- Klassenuitje tot schoolreis, een informatieve blog!
- Leuke klassen uitjes met kinderen: Een wereld van avontuur en leren
- Juffen en meesterdag 2024 – een dag van de leraar en schoolfeest
- Kinderen weer in het schoolritme krijgen
In het dagelijks leven sta ik 3 dagen per week op de leukste Montessori school van Den Haag.Ik ben 5 jaar gastouder geweest en heb dus veel ervaring met kinderen van alle leeftijden.
In de tijd dat ik mij weet los te wurmen van een schermpje lees ik graag een boek. Samen met Selena beheren we een toffe boekenblog.
www.stoerleesvoer.nl
En met Kelly en Selena delen we alles over reizen op www.reisinspiratietips.nl