Als ouder wil je natuurlijk graag dat je kinderen later hun financiën goed op orde hebben. Dat je ze een goede basis mee kunt geven aan spaargeld, en dat ze daarmee misschien deels een eerste woning kunnen bekostigen. Maar we leven in een tijd van woningnood, dure huizen en hoge energiekosten. Het kopen van een huis is voor starters bijna onmogelijk. En dan hebben ook nog eens heel veel jongeren schulden. Het bijbrengen van financiële vaardigheden is dan ook best wel belangrijk in de opvoeding. Hoe leer je kinderen op een goede manier omgaan met geld? Vroeg beginnen, dat is wel één van de belangrijkste adviezen. Lees verder voor meer informatie over de financiële opvoeding en wat daarbij komt kijken.
Financiële opvoeding voorkomt schulden!
In de afgelopen vijf jaar is het aantal jongeren met betalingsproblemen verdubbeld (bron: BKR). Er zijn grote zorgen over de toename van schulden sinds de coronacrisis, waardoor jongeren minder inkomsten hadden. Geld sparen voor de toekomst is voor veel jongeren dan ook moeilijk. Tel daarbij op dat ouders zelf minder overhouden om te sparen voor hun kinderen, en dat woningprijzen de pan uitrijzen. Dus de financiële toekomst ziet er voor jongeren niet al te rooskleurig uit! Gelukkig is de studiebeurs terug van weggeweest. Hopelijk is studeren daardoor voor iedereen haalbaar ongeacht de financiële situatie, en eindigen minder jongeren met een studieschuld.
Maar er zijn heel veel verleidingen en manieren om schulden te maken. Wat kun je doen in de opvoeding om je kind goede financiële vaardigheden mee te geven? En hoe geef je ze een gezonde financiële basis?
Lees deze blog met 100 tips om te besparen
Sparen en beleggen
Heel veel ouders openen voor hun kinderen een spaarrekening en gaan enthousaiast van start om ze een goede basis mee te geven voor later. Het spaardoel kan bijvoorbeeld zijn een rijbewijs, uitzet, bruiloft of eigen vermogen voor de aanschaf van een woning. En dan hoop je natuurlijk dat je kinderen inderdaad ook een verstandige keuzes maken op het moment dat het spaargeld vrijkomt.
Het rendement van de spaarrekening is echter niet meer zo groot. Daarom wordt er ook steeds vaker gekeken naar beleggen voor je kind. Dat is meer risico, maar wel met een hoger rendement. Hoe dit werkt? Je kun bijvoorbeeld kiezen uit de optie om zelf via een broker te beleggen, of het uit te besteden waar je dan extra voor betaalt. Via een beleggingsapp kun je snel aan de slag gaan.
Zakgeld en een bijbaan
De eerste inkomsten van kinderen zelf bestaan natuurlijk uit zakgeld. En het hangt ook voor een groot deel af van het karakter van kinderen zelf hoe ze ermee omgaan. De serieuze spaarders geven weinig uit. Maar andere kinderen willen het liefst alles zo snel mogelijk uitgeven. Dat zijn waarschijnlijk de kinderen die een stukje financiële opvoeding wel kunnen gebruiken! Want het vraagt geduld en zelfbeheersing om ergens voor te sparen. En als kinderen geld gaan verdienen met een bijbaantje, dan is er genoeg waar ze hun geld aan kunnen uitgeven. Uitjes, snacks, kleding, games, abonnementen, gadgets etc.
En tegenwoordig kunnen en willen kinderen al snel zelf online betalingen doen. Binnen een aantal klikken kun je iets aanschaffen wat je graag wilt hebben. Dat is een hele andere beleving dan met je portemonnee en centjes in een winkel rondlopen. Dus het leren omgaan met financiën is tegenwoordig waarschijnlijk een grotere uitdaging in de opvoeding dan voorheen. Een aantal praktische tips hebben we verzameld om deze uitdaging in goede banen te leiden.
Tips voor de financiële opvoeding
- Begin met zakgeld in kleine bedragen wanneer kinderen toe zijn aan zakgeld (bijvoorbeeld rond 8 jaar een paar euro per maand). Grote bedragen geven een verkeerd verwachtingspatroon voor de toekomst.
- Laat kinderen extraatjes zoals geld voor een rapport bij elkaar sparen, zodat ze er iets echt moois van kunnen kopen.
- Leer je kind sparen voor tegenvallers. Headset kapot gegooid of oortjes kwijt? Zorg dat ze begrijpen dat je voor dit soort gevallen een buffer nodig hebt. Want in de toekomst is dat een wasmachine of autoreparatie.
- Maak een spaarplan voor grote of bijzondere wensen. Samen uitrekenen wat je per maand moet sparen om tot een eindbedrag te komen, is een goede manier om je kind inzicht te geven.
- Is je kind klaar voor een eigen bankrekening? Houd daarbij voldoende controle tot het moment dat ze oud genoeg zijn. Met een jongerenrekening kun je online makkelijk kiezen waar je toezicht op houdt.
- Maak kinderen alert op gevaren van bijvoorbeeld online bankieren. Ook dat hoort bij de financiële opvoeding. Dubieuze links niet aanklikken. Maar ook pincodes en wachtwoorden goed veilig houden.
- De kosten en het gebruik van een mobiel abonnement moet je reguleren. Jongeren worden snel verleid tot een duur model met onbeperkt 4G. Zeker als ze anderen daarmee zien. Maar dat is vaak niet realistisch met hun inkomsten.
- Extra beleggen of grote uitgaven doe je alleen met geld dat niet noodzakelijk is voor onderhoud of vaste lasten. Ook dat is belangrijk om op jonge leeftijd uit te leggen.
- Geld verdienen doe je vooral met een leuk bijbaantje. Dat is een belangrijke les. Niet alleen om meer inkomsten te krijgen, maar ook voor meer zelfstandigheid en doorzettingsvermogen.
Leren waarderen van werk en geld
Makkelijk geld verdienen, dat willen de meeste jongeren natuurlijk graag. Maar daar zit een grote kwetsbaarheid. Op middelbare scholen wordt steeds vaker geronseld door criminelen. Ook online is er constant uitdaging van eenvoudig geld verdienen, denk aan cryptomunten. Nu zijn sommige geluksvogels daar misschien handig in, en vind je dit als ouder ook interessant. Maar voor jongeren is het voor een gezonde groei naar volwassenheid erg belangrijk dat ze hard leren werken. In de zorg, horeca, tuinbouw e.d. Belangrijke ervaringen doe je zo op, en je waardeert je verdiende centen.
Blijf met je kind communiceren over hun financiën. Let op hun saldo, welke uitgaven ze doen, waar ze mee thuis komen. Klopt er iets niet? Vraag door en toon interesse. Wees er tijdig bij als je kind het even niet op orde heeft. En toon ook het goede voorbeeld natuurlijk met sparen en geld uitgeven. Financiële problemen geven veel stress, wat ook op andere levensgebieden een grote uitwerking heeft. Dus voorkomen is ook hier beter dan genezen! En dat begint dus met een gedegen financiële opvoeding.
Nibud – Financiële opvoeding
Op de site van het Nibud staat meer uitgebreide informatie over de financiële opvoeding, en wat per leeftijdsfase passend is. Maar ook dat is een leidraad. Het blijft natuurlijk vooral belangrijk om te kijken wat bij jouw kind en gezin past! Het Nibud pleit in ieder geval voor betere voorlichting en zelfredzaamheid.
Niet iedere jongere (12-18 jaar) heeft omgaan met geld vanzelfsprekend meegekregen, hulp is niet altijd dichtbij en informatie over geldzaken is voor sommige jongeren lastig te begrijpen. Dat maakt ze kwetsbaar. Ook hebben jongeren en jongvolwassenen vaker wisselende inkomsten en minder vaak een vast contract.
Website Nibud
Vraag dus om hulp van iemand die bijvoorbeeld goed op de hoogte is van belastingregels, toeslagen en formulieren invullen. En wees samen voorbereid als je kind 18 jaar wordt, want dan verandert er veel. Hoe groot de impact van schulden is, en hoe makkelijk ze ontstaan is te bekijken in de docuserie Schuldmachine.
De Schuldmachine gemist? Start met kijken op NPO Start
Lees ook deze blogs
- geld besparen op een dagje uit
- geld besparen met je gezin
- huishoudelijke taken en zakgeld
- geld bijverdienen
- zakgeld voor kinderen
- kinderen leren omgaan met geld
- cadeautips met geld
- waar gaat je geld elke maand heen
- vouw ideeën met geld
- crypto koers
- 100 tips om te bezuinigen
- Hulp bij Financiële problemen
- Inflatie wat betekent dat?
