Financiële problemen in een gezin – wat zijn de gevolgen voor ouder en kind?

Soms loopt het leven niet zoals je had gehoopt of verwacht. Als er moeilijkheden op je pad komen met grote gevolgen voor het dagelijks leven. Denk aan het verlies van een baan en het ontstaan van schulden. Dit heeft ook een grote impact op kinderen, als dit een ouder overkomt. In Nederland waren er in 2019 ongeveer 251.000 kinderen die opgroeiden in een huishouden met een laag inkomen. Voor deze kinderen is er dus vrijwel geen ruimte voor bijvoorbeeld uitstapjes, cadeautjes en sportactiviteiten. En dit heeft grote gevolgen. Kinderen voelen zich vaker ongelukkig of buitengesloten. Ook hebben ze minder kansen en een onzeker toekomstperspectief. Wat kunnen de gevolgen zijn van financiële problemen in een gezin? Wat is de impact hiervan op ouder en kind?

Regelgeving en hulpverlening

Er is in Nederland gelukkig veel geregeld via de wet, zoals de Bijstandswet. Er zijn daarnaast ook fondsen in het leven geroepen en er zijn vrijwilligersinitiatieven om mensen met schulden te ondersteunen. Maar zie in een stressvolle situatie maar eens het overzicht te houden en op de juiste plek terecht te komen. En dan nog gaat het niet altijd goed. Denk aan de toeslagenaffaire. Een onvoorstelbaar leed als je ten onrechte ergens van beschuldigd wordt. Of dat je onbedoeld een fout maakt met grote gevolgen, ook dat gebeurt. Regelmatig zijn er naast financiële problemen ook op andere vlakken moeilijkheden. Bijvoorbeeld problemen in de opvoeding, psychische klachten, huisvestingsproblemen etc. Mensen kunnen dan door de spreekwoordelijke bomen het bos niet meer zien.

Het is moeilijk om er dan weer bovenop te komen. Om er actief mee aan de slag te gaan. En natuurlijk speelt er ook vaak schaamte mee. Schaamte om aan te kloppen voor hulp. Terwijl het vooral heel belangrijk is om in een vroeg stadium hulp te vragen. Zoals het ook belangrijk is dat de omgeving doorvraagt bij vermoedens van financiële problemen. En dat er goed wordt gekeken naar de oorzaak. Hebben mensen moeite met het houden van overzicht, stellen ze verkeerde prioriteiten? Een op maat aanpak is belangrijk om mensen weer uit hun soms diepe dal te helpen. Want een diep dal, zo voelt het voor veel gezinnen met financiële problemen.

Financiële stress

Stress door financiën kan doorwerken op je gezondheid. Zowel lichamelijk, geestelijk als emotioneel. Zoals in het boek Van stress naar veerkracht wordt beschreven, kunnen er allerlei klachten ontstaan. Je lontje wordt korter, en door de stress ben je ook negatiever in je gedachten en denkpatroon. Je lichaam en geest zijn constant in alerte en prikkelbare toestand. Zeker als dit langere tijd aanhoudt, dan heeft dit grote gevolgen voor je gezondheid. Denk aan een hoge bloeddruk, hoofdpijn, depressieve klachten en vermoeidheid. En het is niet te onderschatten hoe dit doorwerkt op kinderen. Een ouder die gestrest is kan minder beschikbaar zijn, zowel fysiek als emotioneel. En kinderen hebben een stabiele opvoeding en positieve aandacht nodig. Wat betekent het voor hen als er financiële problemen zijn in het gezin?

Gevolgen voor kinderen bij financiële problemen in het gezin

Als ouder wil je je kind alles kunnen geven wat zijn hartje begeert, spreekwoordelijk althans. Maar wat moet het ontzettend moeilijk zijn als dat niet lukt. Bijvoorbeeld als je kinderen een verlanglijstje maken voor Sinterklaas. Of uit hun kleding zijn gegroeid. Het doet een ouderhart veel pijn als je weet dat je die maand niet genoeg geld overhoudt hiervoor. Als je niet weet hoe je de eindjes aan elkaar moet knopen. En dit is nog actueler door de coronacrisis, die in veel gezinnen heeft gezorgd voor grote financiële problemen.

Zeker als kinderen zelf wat ouder zijn, kunnen zij zich ook zorgen maken over de financiële situatie. Ze krijgen waarschijnlijk vaak de boodschap dat ergens geen geld voor is. Het hele gezin wordt dus enorm belast door financiële problemen. Voor kinderen heeft het op verschillende vlakken van hun ontwikkeling gevolgen:

• Ze zijn veel minder vaak lid van een vereniging en gaan om financiële redenen minder vaak op vakantie en maken minder uitstapjes.
• Thuis is er geen geld voor nieuwe kleren, voor internet of voor speelgoed. Ook is er niet altijd genoeg geld voor gezond en voldoende eten.
• Ook een lidmaatschap van een sportclub, het vieren van een verjaardag of het meedoen aan schoolexcursies is niet vanzelfsprekend.
• Kinderen hebben angst om bijvoorbeeld uit huis te worden gezet, geen eten of spullen te hebben of nog meer schulden te maken.
• Het kan leiden tot fysieke of psychische klachten zoals hoofdpijn, buikpijn of vermoeidheid.
• Kinderen hebben gevoelens van angst, afhankelijkheid en ongelukkig zijn.
• Kinderen durven minder vaak vriendjes mee naar huis te nemen. Ze hebben gevoelens van schaamte.

Zie meer informatie bij het Nederlands Jeugdinstituut over de gevolgen van financiële problemen in het gezin.

Sire campagne voor kinderen in armoede

Sire is een stichting die met campagnes en reclames de aandacht wil vestigen op belangrijke kwesties. Kwesties die veel aandacht nodig hebben, maar dit niet altijd krijgen. Zo zijn ze recent gestart met een actieve campagne voor kinderen die opgroeien in een gezin met financiële problemen. Maar liefst 1 op de 13 kinderen groeit op in armoede. Kijk op de site van Sire vooral ook de verhalen van de kinderen zelf.

Als anderen gaan zwemmen dan kan ik niet mee. Dat kunnen we niet betalen.

Ik word niet uitgenodigd op kinderfeestjes.

Ik dacht dat ik er met niemand over mocht praten.

Een schrijnende commercial laat zien wat dit met kinderen doet:

Veel kinderen kunnen zich bijna niet voorstellen dat er leeftijdsgenootjes zijn die het thuis niet breed hebben. Die oude kleding moeten dragen, weinig speelgoed hebben of niet naar sport kunnen. Armoede wordt door veel kinderen, maar ook volwassenen, meer gezien als een derdewereld probleem. En natuurlijk is de armoede daar van een andere orde. Maar het is wel belangrijk dat er meer besef komt in de maatschappij dat er een kloof is tussen arm en rijk. Kinderen verdienen het om onbezorgd op te groeien. En hebben het recht op gelijke kansen, ondanks afkomst.

Dus de campagnes van Sire zijn enorm belangrijk. Zij geven aan:

Het is belangrijk dat het onderwerp vaker wordt besproken. Van de Tweede Kamer tot de kringgesprekken op school. Wanneer we als samenleving de problematiek beter begrijpen, ontstaan er betere en breder gedragen oplossingen. En laten we niet vergeten dat er al fantastische initiatieven en organisaties zijn die al zoveel doen voor kinderen in armoede. Die kun jij steunen, het liefst vandaag nog, zodat we nu al meer voor hen kunnen doen.

Sire

Hulp en steun aan gezinnen met financiële problemen

Via de site van Sire kun je de petitie ondertekenen om aandacht te vestigen op dit probleem. Met 40.000 handtekeningen kan het onderwerp onder de aandacht worden gebracht van de Tweede Kamer. Help je mee? Zo zijn er gelukkig vele initiatieven om gezinnen met financiële problemen te ondersteunen. Wil je meer weten over hulp en steun bij financiële moeilijkheden? Op de site van Nibud staat een overzicht.

Lees ook deze blogs:

• Hulp bij Financiële problemen
• Financiële opvoeding
• opvoeding in de puberteit
• geld besparen op een dagje uit
• geld besparen met je gezin
• huishoudelijke taken en zakgeld
• geld bijverdienen
• zakgeld voor kinderen
• kinderen leren omgaan met geld
• cadeautips met geld
• waar gaat je geld elke maand heen
• vouw ideeën met geld
• 100 tips om te bezuinigen

• Over
• Laatste berichten

Lianne

Ik ben Lianne, 40 jaar oud en moeder van drie hele lieve jongens. Opgeleid als orthopedagoog en geïnteresseerd in alles rondom opvoeding en ontwikkeling. Hoe kun je als ouder mindful te werk gaan, hoe zorg je voor jezelf en hoe hou je het een beetje leuk?

Laatste berichten van Lianne (alles zien)

• Seksuele opvoeding en vorming – een blog met tips en aandachtspunten - 19/05/2023
• Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt – een mooie set wenskaarten - 01/05/2023
• De Dag tegen Pesten 19 april – een dag voor meer bewustzijn - 19/04/2023