Een tijdje geleden heb ik een blog geschreven met tips hoe je je kind thuis kunt ondersteunen bij het leren lezen. Ik heb van meerdere mensen gehoord dat ze erg benieuwd zijn hoe het er eigenlijk aan toe gaat tijdens tijdens het lezen in groep 3. En welke leesmethode in groep 3 wordt gebruikt. Daarom in deze blog: alles wat je als ouder moet weten over het leesonderwijs in groep 3!
Leesonderwijs groep 3
Zelf ben ik zo’n 10 jaar juf geweest in groep 3. Wellicht dus leuk om de lezers van MamaScrapelle een inkijkje te geven in het leesproces in groep 3. Veel zaken zijn voor leerkrachten zo vanzelfsprekend, maar voor ouders gaat er een wereld open als je hierover vertelt. Want wat komt er allemaal bij kijken? Hoe leer je kinderen eigenlijk lezen? En waar moet je goed op letten als je je kind thuis wil ondersteunen? In deze blog probeer ik de belangrijkste dingen aan te stippen. Mocht je na het lezen van deze blog nog specifieke vragen hebben, laat het dan zeker weten!
Werken met een leesmethode in groep 3
Eerst even wat algemene uitleg over wat je als ouder moet weten over het leesonderwijs in groep 3.
In groep 3 noem je het lezen ‘aanvankelijk lezen’, dit is de basis, waarbij kinderen de letters leren verklanken en er uiteindelijk woorden van maken. Vanaf groep 4 wordt het lezen ‘technisch lezen’ genoemd. Dan komt er meer nadruk te liggen op de techniek (zoals bijvoorbeeld uitspraak en snelheid).
De meeste scholen geven de leeslessen met behulp van een methode. De 2 meest gebruikte methodes in Nederland zijn ‘Veilig Leren Lezen’ (eerste woordjes: ik – kim – sim) en ‘Lijn 3’ (eerste woorden: rik-en-daan).
Beide methodes hebben een soortgelijke opbouw. Er zijn 12 kernen of thema’s, waarbij de kinderen steeds weer nieuwe letters of leesmoeilijkheden leren.
De eerste periode van lezen groep 3: de klankzuivere periode
Het eerste halfjaar in groep 3 (zo ongeveer tot de kerst of januari) noem je de klankzuivere periode. Kinderen leren dan alleen woorden lezen, die je ook zo uitspreekt als dat je ze schrijft.
Deze woorden zijn opgebouwd uit korte klanken (e, i, a, o, u), lange klanken (aa, ee, oo, uu), tweetekenklanken (ie, ij, ei, ou, au, oe, eu, ui) en medeklinkers (zoals bijvoorbeeld de k, b, s en t).
In de meeste groepen 3 worden deze termen ook zo naar de kinderen benoemd. De kinderen weten dus welke klanken medeklinkers zijn en wat bijvoorbeeld de lange klanken zijn.
Als je als ouders je kind hierin wil ondersteunen, spreek dan de letters uit zoals ze op school ook uitgesproken worden. Dus voor de b zeg je ‘bu’ en niet ‘bee’.
De tweetekenklanken zijn voor de meeste kinderen het moeilijkst onder de knie te krijgen. Daarom maken ze op veel scholen ook gebruik van klankgebaren. Vraag maar eens aan je kind of het ook gebaren leert bij de letters!
Tijdens de klankzuivere periode zijn de kinderen veel bezig met het lezen van korte woordrijtjes, het flitsen van de letters (de juf laat een letter zien, en de kinderen moeten deze zo snel mogelijk correct benoemen), het lezen van korte zinnetjes en het werken in hun werkboekje.
Zingend lezen – leesmethode
In groep 3 stimuleren de leerkrachten het zingend of zoemend lezen. Dit is het verlengd hardop lezen van klanken. Je kind leest dus niet elke klank los: b-o-s, maar houdt de klanken net zo lang aan tot ze allemaal aan elkaar geplakt worden. Het is belangrijk ook thuis op deze manier te lezen en je kind niet alleen te laten hakken, dit zal later zijn of haar leestempo gaan belemmeren.
Het tweede half jaar van lezen groep 3: de niet-klankzuivere periode
Vanaf januari/ februari zal de niet-klankzuivere periode van start gaan. Inmiddels zijn alle klanken aangeboden, maar nu gaan de kinderen aan de slag met het lezen van woorden die je juist niet zo uitspreekt als je ze schrijft.
Leesmoeilijkheden die aan bod komen zijn bijvoorbeeld: -eer/ -oor/ -eur, -aai/ -ooi/ -oei, woorden met -ng en -nk (bijvoorbeeld slang en bank), woorden met -ch(t), verkleinwoorden (boompje, stoeltje), woorden met een voorvoegsel (gevaar, vervoer) en woorden met een -d en -b op het eind (zoals hond en web).
Tijdens dit tweede halfjaar gaan de kinderen ook steeds langere woorden lezen. Langere klankzuivere woorden, met meerdere medeklinkers achter elkaar, maar ook woorden met twee lettergrepen (het verschil in uitspraak tussen bomen en bommen).
Aanvankelijk lezen groep 3
Aanvankelijk lezen, ook bekend als beginnend lezen, verwijst naar de fase in het leesproces waarin jonge kinderen de basisvaardigheden en strategieën ontwikkelen om geschreven taal te ontcijferen en te begrijpen. Deze fase vindt meestal plaats in de kleuterklas en de eerste groepen van de basisschool (groep 1, 2 en 3 in Nederland).
Tijdens het aanvankelijk lezen leren kinderen:
- Letter-klankkoppeling: Ze leren de geluiden (fonemen) die overeenkomen met individuele letters en lettercombinaties. Bijvoorbeeld, de letter ‘m’ klinkt als /m/ en de combinatie ‘ch’ kan klinken als /ch/ of /k/ afhankelijk van het woord.
- Decoderen: Kinderen leren hoe ze letters en klanken kunnen combineren om woorden te vormen. Ze beginnen met het herkennen van eenvoudige woorden en gaan geleidelijk over naar complexere woorden.
- Sight-words: Ze leren ook veelvoorkomende woorden die niet altijd fonetisch kunnen worden gedecodeerd, zoals “de”, “het”, “ik”, enzovoort.
- Vloeiend lezen: Naarmate kinderen vertrouwd raken met de letter-klankkoppeling en eenvoudige woorden, proberen ze vloeiender te lezen zonder te haperen bij elk woord.
- Leesbegrip: Terwijl ze woorden decoderen en lezen, beginnen kinderen ook betekenis te halen uit de tekst die ze lezen. Ze ontwikkelen basisvaardigheden voor begrijpend lezen.
Leesniveau groep 3 met verschillen
Natuurlijk lezen niet alle kinderen in groep 3 op hetzelfde niveau. Er zijn kinderen die bij de start van groep 3 enkele letters weten. Ook zijn er kinderen die al lezend binnen komen.
Ook tijdens het jaar zal het ene kind het sneller oppikken dan het andere kind. Daarom werken de methodes met 3 niveaus.
Bij Veilig Leren Lezen wordt er onderscheid gemaakt tussen: zon, maan, ster. Bij Lijn 3 spreken ze over 1 ster, 2 sterren, 3 sterren.
Het overgrote deel van de groep zal de maan aanpak volgen of het 2 sterren niveau. Dit is het gemiddelde niveau van groep 3, waarbij de leerkracht de kinderen klassikaal door de methode zal begeleiden met ze daarna zelfstandig met de verwerking aan de slag laat gaan. Voor de kinderen die wat meer ondersteuning nodig hebben is er de 1 ster of ster leerlijn. Dan zal de leerkracht vaak na de algemene instructie nog een verlengde instructie geven aan een klein groepje kinderen.
De kinderen die al wat verder zijn met het lezen, zullen zelfstandig aan de slag gaan in de zonwerkboeken of 3 ster boeken. Natuurlijk doen deze kinderen wel een deel van de instructie mee, want ook kinderen die al kunnen lezen hebben instructie nodig!
Onderscheid tussen lezen en spelling
In groep 3 is er ook een duidelijk onderscheid tussen lezen en spelling. Het lezen is het verklanken van tekens die op papier staan, spelling is juist het omgekeerde: je hoort een woord en moet dit zelf omzetten in leestekens.
Vooral in het begin van groep 3 is dit erg lastig: hoe zag die letter er ook alweer uit? Toch beginnen de scholen vaak al direct met dit onderdeel, omdat het belangrijk is dat de kinderen ook woordjes gaan leren schrijven.
Op de meeste scholen zullen de kinderen in groep 3 daarom dagelijks een dictee maken.
Bij spelling zullen de kinderen langer klankzuivere woorden gaan schrijven. Waar je met het lezen al in februari begint met bijvoorbeeld woorden met -nk en -ng, zul je die bij spelling pas een maand of 2 later aangeboden krijgen. Het is belangrijk dat kinderen deze eerst goed leren lezen, daarna zullen ze pas bij spelling aan bod gaan komen.
De leerlijn van spelling loopt daarom dus ook wat achter op de leerlijn van het lezen. Zo kan het voorkomen dat je kind bepaalde woorden al wel prima kan lezen, maar nog niet kan schrijven.
Waar je bij het lezen werkt met zingend of zoemend lezen (want je wil de klanken aan elkaar plakken), werk je bij spelling juist wel met het hakken van woorden. Wanneer de leerkracht het woord bos zegt, zal het kind eerst het woord hakken: b-o-s en daarna pas opschrijven. Zo is het bewust van de klanken die in het woord zitten.
Het aanbieden van het schrijven
In groep 3 leren de kinderen niet alleen lezen, maar ook schrijven. Deze vaardigheden gaan hand in hand, want kinderen moeten in de werkboekjes vaak ook letters (en later woorden) opschrijven.
Sommige scholen werken met het blokschrift, andere scholen kiezen voor het lopend schrift (de aan-elkaar-letters). En dan zijn er ook nog scholen die halverwege groep 3 een overstap maken, zij beginnen met het blokschrift en gaan later over op het lopend schrift.
Het is prettig als jij als ouder weet op welke manier het schrijven aangeboden wordt. Zo kun je thuis dezelfde letters schrijven.
Ook handig om als ouder te weten over het leesonderwijs in groep 3: schrijf nog geen hoofdletters in groep 3! Pas in groep 4 zullen de kinderen de hoofdletters leren schrijven.
Woordjes lezen en teksten lezen
In het begin van groep 3 lezen de kinderen veel losse letters. Al snel gaan ze over op het lezen van woordjes. Dit zijn soms losse woordjes, en soms woordrijen, waarbij de volgende letter steeds net weer anders is.
Ook leren de kinderen teksten lezen. Het lezen van teksten is vaak in het begin nog erg lastig. De kinderen zijn dan nog zo de woorden aan het ‘coderen’ dat ze weinig besef hebben van wat ze eigenlijk hebben gelezen. Maar dit zal richting groep 4 steeds beter gaan lukken!
Toetsen van leesonderwijs in groep 3
Om de vinger aan de pols te houden, zal de leerkracht na elk blok (dus ongeveer na elke 3 weken) een toets afnemen. Deze zijn gemaakt vanuit de methode, en toetsen de aangeboden letters en woorden. De leerkracht kan zo zien of de letters voldoende snel benoemd kunnen worden en hoe het gaat met het lezen van woorden en teksten. Na elke toets worden zo de niveaugroepen weer aangepast en krijgt je kind instructie op het juiste niveau.
AVI en DMT: hoeveel woorden per minuut lezen groep 3
Naast de toetsen die vanuit de methode worden afgenomen, zal er in januari en juni getoetst worden met de toetsen DMT en AVI.
DMT staat voor ‘3 minuten toets’. Je kind krijgt dan een kaart te zien met allemaal losse woordjes. Hij of zij heeft dan 1 minuut de tijd om zoveel mogelijk woordjes correct te lezen. Er bestaan in totaal 3 kaarten van (vandaar de term 3 minuten toets, want je leest 3 x 1 minuut). In januari worden er nog maar 2 kaarten afgenomen, omdat de kaarten steeds moeilijker worden en de 3e kaart voornamelijk niet klankzuivere woorden heeft.
Gemiddeld leest een kind in groep 3 ongeveer 60 tot 90 woorden per minuut. Dit kan variëren afhankelijk van het individuele leesniveau en de mate van oefening van elk kind.
Naast de DMT toets, die het lezen van woorden toetst, zal je kind een AVI toets krijgen. Dit is een leestekst. Hierbij wordt gekeken of de tekst binnen een bepaalde tijd gelezen kan worden, met daarbij een maximum aantal fouten.
Uit de AVI toets komt een leesniveau, waardoor je weet op welk niveau het kind aanbod kan krijgen. Én nieuwe boekjes uit de bieb kan lezen!
leesniveau groep 3 en verder
Als je kind start in groep 3, heeft het waarschijnlijk een AVI S niveau. Dit staat voor AVI start.
Ben je dus op zoek naar boekjes, kijk dan in het begin van groep 3 naar boekjes met deze aanduiding.
Halverwege het jaar zal je kind je kind waarschijnlijk niveau M3 halen (dit staat voor midden groep 3). En voor het einde van het jaar halen de meeste kinderen niveau E3 (dit staan voor eind groep 3).
Sommige kinderen zullen al verder zijn, en bijvoorbeeld al niveau M4 of E4 kunnen lezen (midden 4 of eind 4). Andere kinderen hebben wat langer nodig.
Wanneer je kind een M3 niveau heeft gehaald, mag het gaan oefenen met boekjes van het volgende niveau, dus dan mag het E3 boekjes gaan lezen om te oefenen. Daar zullen dus nog wel wat leesmoeilijkheden in staan die het misschien nog niet heeft gehad, maar dat is juist een goede oefening.
Tips voor boekjes leesonderwijs in groep 3
In de bibliotheek is vaak een hele boekenkast vol met boekjes voor het aanvankelijk lezen. De aanduidingen S – M3 – E3 zullen op de zijkant staan en vormen dus een leidraad bij het kiezen van een goed boek.
En ben je op zoek naar nog meer leesinspiratie, kijk dan zeker op de site StoerLeesVoer, daar staan ook allerlei tips voor boekjes mét AVI aanduiding.
En het is natuurlijk altijd leuk om spelletjes thuis te hebben om het leren lezen te bevorderen!
Lees ook deze blogs:
- 30 tips om lezen leuker te maken
- Dolfje weerwolfje kwartet
- Voorleestips voor ouders
- Wat doet een leerkracht?
- Magnetische letterdoos
- thuislezen groep 3
- Verlanglijstje meisje 6 jaar
- Verlanglijstje jongen 6 jaar
- Verlanglijst voor 7 jarig meisje
- Verlanglijstje jongen 7 jaar
- 25 tips tafels leren
- 60 duplo lesideeën
Daarnaast ben ik samen met mijn man de trotse eigenaar van Mini & More, een webshop in outlet merkkleding. Deze 2 banen naast elkaar is eigenlijk een meer dan fulltime baan, maar ik vind het echt superleuk om te doen!
- Kikkervisjes in de klas – hoe doe je dat? - 20/04/2024
- MGA’s Miniverse Lifestyle Home sets – een nieuwe serie - 19/04/2024
- LOL Surprise Mix and Make Birthday Cake – een nieuwe serie - 09/04/2024