Burgerschap op de basisschool met Samsam magazine
Op elke basisschool in Nederland wordt gewerkt aan burgerschap. Het is een van de basisvaardigheden waar elk kind onderwijs in krijgt. Maar wat is dat eigenlijk? In deze blog vertel ik je iets meer over burgerschap en hoe scholen hieraan kunnen werken. Gelukkig mogen scholen zelf invulling geven aan dit vakgebied en zijn er steeds meer materialen voorhanden. Samsam magazine is daar een voorbeeld van.
Burgerschap op de basisschool
Burgerschapsonderwijs wordt gegeven op de basisschool, maar ook in het voortgezet onderwijs. Het richt zich op de normen en de basiswaarden van de samenleving. Een school is de perfecte plek om deze vaardigheden te oefenen en kennis op te doen over de basiswaarden. Scholen mogen zelf weten hoe ze het onderwijs rondom deze basiswaarden vormgeven. Dit zijn:
- Vrijheid van meningsuiting
- Gelijkwaardigheid
- Begrip voor anderen
- Verdraagzaamheid
- Verantwoordelijkheidsbesef
- Autonomie
- Afwijzen van onverdraagzaamheid
- Afwijzen van discriminatie
Elke basisschool mag zelf weten hoe ze burgerschap verwerken in hun lesstof. De ene school zal dit doen door het te koppelen aan activiteiten die al plaatsvonden voordat het een verplichting werd, anderen geven het als apart vak. Dit laatste gebeurt gelukkig, wat mij betreft, in het basisonderwijs niet vaak. Dit in tegenstelling tot het Voortgezet Onderwijs, waar burgerschap regelmatig als apart vak wordt aangeboden.
Praktische voorbeelden
Oke, dit was best globaal en nog wat ongrijpbaar. Want hoe doe je dat nou? Kinderen verantwoordelijkheidsbesef meegeven? Ik zal een aantal voorbeelden geven over hoe we burgerschap bij de basisschool waar ik werk vormgeven.
Bij ons op school hebben alle aanwezigen, van kleuter tot directeur, een eigen corveetaak. Samen zorgen we voor het leefbaar houden van onze leeromgeving. Zo hebben we vaste kinderen die prullenbakken legen, zorgen dat een bepaalde kast netjes blijft, de doekjes in de keuken opruimen, onkruid wieden en de zeeppompjes bijvullen. Voor iedereen is dit vanzelfsprekend, zo geven we kinderen verantwoordelijkheidsbesef mee.
In elke groep hebben wij een groepsvergadering. Kinderen bepalen zelf de voorzitter en notulist en zorgen samen voor een goedlopende vergadering. Samen besluiten kinderen over groepsregels, aankopen die voor de klas worden gedaan, inhoud van vieringen, etc. Op deze manier leren kinderen rekening te houden met elkaars mening, hun eigen mening te verkondigen en leren ze stap voor stap wat democratie inhoudt. Uit elke groep zitten er 2 kinderen in de kinderraad. Als directeur mag ik 6x per jaar met de kinderraad vergaderen. We bespreken schoolbrede zaken en uit elke groep hoor ik wat er speelt. De kinderraad is voor mij net zo belangrijk als de medezeggenschapsraad.
Natuurlijk gebruiken wij ook materialen bij het aanbieden van kennis over burgerschapsthema’s. Hierbij sluiten we graag aan bij de actualiteit.
Samsam magazine
Een voorbeeld van materiaal voor burgerschap in de basisschool zijn de magazines van Samsam. Toen ik ze weer tegenkwam in onze zoektocht naar geschikt materiaal, overviel mij een nostalgisch gevoel. Zelf heb ik namelijk ook Samsam magazine gekregen toen ik op de basisschool zat. Dit is ook een voorbeeld van hoe burgerschapsonderwijs werkt. Ook 30 jaar geleden werd dit gedaan, alleen minder expliciet en uitgebreid als dat nu de verplichting is.
Samsam magazine bevat informatie over verschillende culturen, landen, identiteitsvormen en duurzaamheid. Precies thema’s die passen bij burgerschap op de basisschool. Met de lesopdrachten leren ze vaardigheden zoals kritisch denken, verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen omgeving, verplaatsen in een ander, discussiëren en zoeken naar verbindingen. Aangezien je als basisschool je aanbod voor burgerschap expliciet moet beschrijven is het handig om een middel als Samsam te gebruiken om je doelen te dekken. Een tip voor leerkrachten dus.
De website van Samsam magazine bevat veel aanvullende, aansprekende informatie om te gebruiken naast de kranten die je in de klas kunt gebruiken.
De dood is ook een thema bij burgerschap op de basisschool
De Samsam die ik heb gebruikt voor deze blog heeft als thema ‘de dood‘. Rouw is ook een onderdeel van burgerschap op de basisschool. Het hoort bij verschillende culturen en gebruiken. Omgaan met de dood is een onderwerp dat op verschillende manieren wordt beleefd. Samsam laat zien hoe dit in de wereld verdeeld is en laat kinderen nadenken over hun eigen ervaringen en overtuigingen over dit thema.
Burgerschap op de basisschool is voornamelijk in gesprek zijn met kinderen en laten zien hoe je goed met elkaar omgaat. Je doet dus ook aan burgerschapsonderwijs als je met je klas een kaartje stuurt naar een kind waar de oma van is overleden, of als je aandacht besteedt aan wereldlichtjesdag. Op deze manier leer je kinderen vaardigheden en attitudes die te maken hebben met het thema. Kennis wordt dan aangevuld door de teksten van de Samsam te gebruiken.
Voor 30 magazines met bijbehorend lesmateriaal betaal je 25 euro.
Ik ben Linda. Samen met mijn man, twee dochters (2013 en 2015) en onze zoon (2017) woon ik in Meppel.
Vier dagen per week werk ik als directeur en orthopedagoog in het basisonderwijs. In mijn vrije tijd yoga en dans ik graag en lees ik veel.
Vier dagen per week werk ik als directeur en orthopedagoog in het basisonderwijs. In mijn vrije tijd yoga en dans ik graag en lees ik veel.
Laatste berichten van Linda (alles zien)
- Stadsnatuur op de stoep – een boek en spellenmap - 23/02/2024
- Wild refill deodorant – een natuurlijk duurzaam huidproduct - 20/02/2024
- Beestenboel – een beestachtig avontuurlijke film - 06/02/2024
