Een onmiskenbaar onderdeel van de peuterpuberteit zijn de driftbuien. Want als iets niet mag, dan kun je als peuter natuurlijk zo teleurgesteld zijn dat je je luid schreeuwend ter aarde stort. Jonge kinderen beheersen de taal nog niet voldoende om zich verbaal te uiten. Om uit te leggen waarom ze het ergens niet mee eens zijn. En ook de emotiebeheersing is nog volop aan het ontwikkelen. Dus dan kan het gebeuren dat je ontploft van boosheid als je niet met krijt op de ladekast mag tekenen. Of als je in de speelgoedwinkel iets niet mee mag nemen. Het hoort er dus bij, die driftbuien. Maar het vraagt behoorlijk wat als ouder om het een beetje in goede banen te leiden. Wat kun je het beste doen? Of vooral niet doen? Een aantal tips en trucs in het omgaan met driftbuien in de peuterpuberteit.
De peuterpuberteit, een uitdagende ontwikkelingsfase
Over het algemeen beleeft de peuterpuberteit zijn hoogtepunt als kinderen twee jaar zijn. Het welbekende ik ben twee en ik zeg nee. Maar het begint vaak wel eerder, zo vanaf 1,5 jaar. Natuurlijk zijn niet alle peuters hetzelfde. Er zijn zeker ook peuters die goed rustig kunnen spelen en wat volgzamer zijn. Alles heeft ook te maken met je aangeboren temperament. Ook verschilt het vaak of het een eerste, tweede of derde kind is. Zie ook onze eerdere blog over deze uitdagende ontwikkelingsfase. Driftbuien horen erbij in de peuterpuberteit, dat is een ding wat zeker is.
Het leren omgaan met emoties is iets wat bij peuters voor het eerst vorm gaat krijgen. Ze moeten regels leren en ze mogen nou eenmaal niet alles wat ze willen. Maar voor hun ontwikkeling is het wel belangrijk dat ze de wereld ontdekken. Een lastig samenspel dus van ontdekken en begrenzen. Als opvoeder is één van de belangrijkste tips die je vaak hoort: consequent blijven. Eenmaal toch dat snoepje geven als ze blijven zeuren of cadeautje laten meenemen uit de winkel en het eind is zoek. Want dan verwachten ze dit een volgende keer ook. En een driftbui ligt op de loer als ze het dan niet krijgen.
Driftbuien in de peuterpuberteit – hoe zien deze eruit?
Je herkent een driftbui aan buitenproportioneel gedrag. Ieder kind is wel eens boos of gefrustreerd. Maar een driftbui is heftiger en intenser.
- extreem hard huilen of schreeuwen
- op de grond laten vallen
- stampvoeten
- slaan en schoppen
- bijten, krabben
- spullen kapot maken
- adem inhouden – dat kan zo ver gaan dat ze blauw aanlopen of zelfs buiten bewustzijn raken
Als kinderen zo hard huilen dat hun adem stokt, kan dat natuurlijk behoorlijk angstaanjagend zijn. Gelukkig kan het geen kwaad. Maar als ouder voel je je soms wel machteloos als je een driftbui probeert te stoppen. En eigenlijk kun je dat ook beter niet proberen. Negeren werkt vaak beter. Hoe moeilijk dat ook is. Wat zijn nog meer tips om je kind te leren omgaan met emoties?
Hoe help je een kind bij hun emoties?
Het is belangrijk om je kind als lerende en ontwikkelende peuter te zien. Ze zijn de wereld aan het ontdekken en komen steeds in nieuwe situaties. Dit zijn allemaal leermomenten waar ze van groeien. Peuters krijgen wat meer vrijheid. Niet meer in de wandelwagen, maar zelf een stukje meelopen. En dan moet je dus ook leren opletten en kun je niet zomaar je eigen gang gaan. Vaak is er bij boosheid een onderliggende emotie; van verdriet, teleurstelling of angst bijvoorbeeld. Dus het helpt om dat te onthouden. En als ouder is het ook een kwestie van accepteren dat deze emoties er zijn. Wat zijn goede tips om kinderen te helpen bij het leren omgaan met emoties?
10 tips bij driftbuien in de peuterpuberteit
- Niet alleen maar zeggen stop daarmee; help er woorden aan geven. Ben je zo boos dat je geen snoepje mag? Daarmee toon je begrip en leer je kinderen de woorden die bij de emotie passen.
- Afleiden kan bij jonge kinderen helpen. Even naar buiten kijken of de interesse wekken voor ander speelgoed.
- Beter niet onderhandelen over het stoppen van bepaald gedrag, zoals ‘dan mag je straks wat lekkers’. Daarmee geef je een kind macht en een beproefde methode om nog eens in te zetten.
- Het is ook een kwestie van oefenen, leren omgaan met frustratie gaat met vallen en opstaan. En dan mag je als peuter én ouder ook wel eens fouten maken.
- Probeer vooral zelf rustig te blijven. Want dan geef je het goede voorbeeld wat je doet als iets tegen zit. Neem ook even afstand om zelf af te koelen als dat nodig is. En let ook op je lichaamstaal. Straal ook kalmte en assertiviteit uit.
- Zorg goed voor jezelf. De dagen kunnen erg pittig zijn met een puberende en driftige peuter. Jouw energie kunnen ze vaak aanvoelen. Wees je bewust van jouw eigen stress en onrust. Zoek manieren om dit te verlichten.
Duidelijkheid en aandacht
- Houd een vaste structuur aan in de dag. Jonge kinderen hebben veel baat bij duidelijkheid. Dat ze weten wat er gaat komen, geeft rust en houvast. Dat geldt ook voor je reacties als ouder, wees daarin consequent. Dus niet de ene dag iets toelaten en de andere dag verbieden. Dat is verwarrend.
- Geef positieve 1- op -1 aandacht door middel van bijvoorbeeld spelen en lezen. Als je dit te weinig doet, zal je merken dat een kind eerder op een negatieve manier aandacht gaat vragen.
- Kinderen hebben veel beweging nodig. Opgebouwde spanning kunnen ze daardoor kwijtraken. Dus veel (buiten)spelen! Dan is de emmer minder vol en ontladen ze minder snel in een driftbui.
- Geef ‘nee’ geen kans. Geen open vraag stellen zoals wat wil je op je brood? Als je vervolgens zegt, nee je mag niet eerst chocopasta leidt dit geheid tot boosheid. Geef een keuze uit twee opties. Wil je jam of kaas?
Positieve aanmoediging en de wereld ontdekken
Belangrijk tijdens de peuterjaren is natuurlijk dat kinderen veel spelen. Driftbuien in de peuterpuberteit zijn deels al te voorkomen door kinderen veel en vaak buiten te laten spelen. Hierdoor kunnen ze hun energie kwijt. Zie ook onze blog met tips voor buitenspelen. Veel kinderen spelen echter steeds minder buiten. Dit heeft gevolgen voor veel ontwikkelingsgebieden. Sociaal, emotioneel en motorisch hebben kinderen minder vaardigheden in huis. Want als kinderen buitenspelen verbetert hun geheugen en concentratie. Ze leren grenzen verleggen en gevaren inschatten. Buitenspelen is ook erg belangrijk voor goede ogen. Uit onderzoek is gebleken dat het regelmatig ver weg kijken bijziendheid kan voorkomen! Ander onderzoek toont aan dat buitenspelen de kans op angst en depressie vermindert en het probleemoplossend vermogen en het zelfvertrouwen bevordert.
Bevestiging en veiligheid
Terwijl je kleine in deze fase de wereld ontdekt, is het belangrijk dat ze weten dat je als ouder beschikbaar bent. Je bent als ouder eigenlijk de veilige haven. Voor bijvoorbeeld troost en aanmoediging. Geef je peuter de kans om zoveel mogelijk zelf te doen. Dat geeft hen veel zelfvertrouwen. En wees vooral niet te voorzichtig. Dit alles heeft te maken met een veilige hechtingsrelatie. Vanuit de veilige haven gaat je kind op onderzoek uit, wetende dat als ze even moeten bijtanken de haven beschikbaar is. Een mooie beschrijving van het begrip hechting vind je bij 24baby:
Het kind is de boot die graag de zee op wil om te ontdekken wat daar allemaal is en nieuwe dingen wil leren. Als de zee te ruig wordt omdat het gaat stormen zal de boot terugkeren naar de haven, waar hij rustig kan verblijven en bij kan tanken. Als de storm gaat liggen en het dus weer veilig is, zal de boot weer uitvaren. Een boot die altijd in de haven blijft zal niet alle prachtige vissen zien, of de mooie kustlijn. Een boot die alleen maar op zee blijft, ook in tijden van nood zal onnodige schade lijden.
Naarmate kinderen ouder worden, maken ze zich steeds vaker en langer los van hun ouders. Een gezonde ontwikkeling, waarbij ze ontdekken hoe de wereld in elkaar steekt. Ook het opzoeken van grenzen hoort daar dus bij. En ook die driftbuien in de peuterpuberteit, als een kind wordt meegesleept in zijn emoties. Als ouder dus wel belangrijk om de grenzen duidelijk te hebben. Dat geeft basisveiligheid en vertrouwen!
Leesvoer over driftbuien en de peuterpuberteit
Het grote boek van Jip en Janneke bevat heel veel herkenbare verhaaltjes over jonge kinderen en hun gedrag. Ondanks dat de verhalen al zo’n 70 (!) jaar oud zijn, blijft het herkenbaar. Ook omdat de ontwikkeling van kinderen natuurlijk niet heel veel anders verloopt als toen. Met wat meer uitdagingen rondom het vele schermgebruik van jonge kinderen, dat is wel een groot verschil. We zijn benieuwd wat Annie M.G. Schmidt daarvan had gevonden. In ieder geval komt ook driftig gedrag aan bod. Het verhaal Middeltje tegen drift is leuk om te lezen met jonge kinderen. Dat je soms even tot 10 moet tellen. Of tot 20 als je nog steeds boos bent.
Leuke leesboekjes voor kinderen vind je bij StoerLeesVoer. Bijvoorbeeld Anna en Kaatje – ruzie maken en nee zeggen. Zie ook de themablog met prentenboeken over stoute kindjes. Herkenbaar voor peuters en kleuters.
De peuterpuberteit van Marga Schiet, met praktische tips over bijvoorbeeld angsten, driftbuien, slaap- of eetproblemen.
Begrijp je kind van Ria Blom – Wil je kleintje niet naar bed? Of staat je turbulente peuter wel eens stampvoetend in de supermarkt? Dit boek brengt rust in de tent! Ria Blom biedt inzicht in de ontwikkeling en het gedrag van je kind.
Het boek waarvan je wilde dat je ouders dit hadden gelezen van Philippa Perry – over gedrag en emoties van kinderen en het ontwikkelen van een blijvend goede relatie. Zie de link voor onze review
Humor en driftbuien in de peuterpuberteit
Een belangrijke tip om de peuterpuberteit door te komen, en de bijbehorende driftbuien, is humor. Een krijsende peuter op straat is ook wel weer grappig. En voor veel ouders herkenbaar. Ook alle andere ondeugende dingen die peuters uithalen kun je beter maar (stiekem) om lachen. En een foto van maken voor later. Het gaat gelukkig over. En zeker als kinderen zich verbaal beter gaan uiten, zullen ook de driftbuien aan het eind van de peuterpuberteit gaan afnemen.
Over het belang van spelen volgt een nieuwe blog! Kijk alvast eens bij de blog met leuke en praktische tips om spel te stimuleren. En ook onthouden, je bent niet de enige die met dwarse peuters samenleeft, en af en toe met de handen in het haar zit!
