Bijziendheid bij kinderen – een zorgelijke toename
Het Oogfonds trok in 2022 aan de bel over de toename van bijziendheid, oftewel myopie, bij kinderen. Oorzaken: steeds meer schermtijd en minder buitenlicht. Ook bij ons thuis was dat bericht weer even een ‘eye-opener‘. Daar moeten we dus echt meer aandacht aan besteden. Want voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Alhoewel genezen eigenlijk niet eens aan de orde is, want kinderen zijn blijvend aangewezen op hulpmiddelen zoals brillen of lenzen. Wat te doen als je vermoedt dat de oogkwaliteit van je kind achteruit gaat? Een blog met informatie en tips.
Bijziendheid bij 1 op de 3 kinderen
Maar liefst 1 op de 3 kinderen is tegenwoordig bijziend, en lopen daardoor het risico om op latere leedtijd blind of slechtziend te worden (bron: Oogfonds). De oorzaak van bijziendheid is voor een deel erfelijk. Als ouders bijziend zijn, lopen kinderen een groter risico. Maar daarnaast is een belangrijke oorzaak het toegenomen schermgebruik. Door langere tijd achtereen naar een punt dichtbij te staren, wordt de oogbol te lang. Dit noemt met bijziendheid, en is dus een risico voor heel veel kinderen. Er is dan ook in 2022 een campagne gestart door het Oogfonds: 20-20-2.
- Wanneer je 20 minuten dichtbij hebt gekeken;
- Moet je 20 seconden even wegkijken;
- En niet vergeten om per dag minimaal 2 uur naar buiten te gaan (om te spelen)
Hier thuis hebben we het daar regelmatig over. Maar toch blijft het ontzettend lastig om de schermtijd te begrenzen. Vaak is slecht zicht ook iets wat er langzaam insluipt. Als een kind dan eens terloops zegt dat ze het schoolbord niet altijd goed kunnen zien, dan is het zeker raadzaam om snel voor een oogtest te gaan.
En natuurlijk is het niet het eind van de wereld, met zoveel leuke brillen om uit te kiezen. En na wat onderzoek blijkt dat ook lenzen vanaf 10 jaar een optie zijn. Zeker tijdens het sporten en spelen is dat een groot voordeel ten opzichte van een bril. Er zijn zelfs lenzen die bijziendheid kunnen afremmen. Maar de keuze voor soorten lenzen is natuurlijk best lastig. En hoe gaan kinderen met hygiëne om? Lenzen vergelijken is dus erg handig én belangrijk, mocht het onverhoopt nodig blijken.
Signalen van bijziendheid
Wat zijn signalen van bijziendheid bij kinderen? Hier kun je op letten volgens het Oogfonds:
- Klachten over hoofdpijn of ‘vermoeide ogen’.
- Moeite op school. Dit kan komen door het niet goed kunnen lezen van het bord.
- Dicht bij de televisie of computer gaan zitten.
- Een boek heel dichtbij houden bij het lezen.
- In de verte niet goed kunnen zien.
- Veel knipperen.
- Veel in de ogen wrijven.
- Ogen vaak dichtknijpen.
Een oogtest is dan raadzaam. En dit geldt natuurlijk ook voor volwassenen, die waarschijnlijk ook vaak te lang naar een scherm turen of weinig buiten zijn. Houd er ook rekening mee dat kinderen zich er zelf niet altijd bewust van zijn dat hun zicht achteruit gaat of zich misschien schamen. Dus doe zo nu en dan even een korte check of ze bijvoorbeeld iets in de verte kunnen lezen.
Voorkom bijziendheid bij kinderen
Je wilt natuurlijk dat je kinderen zo lang mogelijk gezonde ogen hebben en een goed zicht. En je hoopt stiekem dat het wel een beetje los zal lopen met de schermtijd. Maar toch is het wel heel belangrijk om er alert op te zijn. Want bijziendheid is onomkeerbaar, en je kind heeft een leven lang hinder van slecht zicht. Een aantal adviezen:
Leefregel 20-20-2
Heel belangrijk is deze leefregel, in juli 2022 gelanceerd door het Oogfonds tijdens de campagne ‘Knikker myopie de wereld uit!’. Variëren van het blikveld is heel belangrijk, zeker als kinderen in de groei zijn. Dus na 20 minuten schermtijd minimaal 20 seconden ver weg kijken. Blootstelling aan buitenlicht is ook heel belangrijk voor gezonde ogen. Minstens 2 uur per dag! Ook na school/werktijd dus nog even naar buiten, en het liefst lopend of fietsend naar school en werk!
De algemene adviezen wat betreft schermtijd
Voor jonge kinderen tot twee jaar wordt schermtijd grotendeels afgeraden. Vanaf twee jaar is het advies om kinderen maximaal een uur per dag dichtbij naar een scherm te laten kijken. Voor kinderen tussen de zes en tien jaar geldt ongeveer twee uur per dag. Daarboven zou het maximum aantal schermuren per dag naar drie uur kunnen verschuiven.
Voor kinderen is de afstand tot een scherm of boek ook een aandachtspunt. Voor de ontwikkeling van het oog is een afstand van meer dan dertig centimeter gewenst. Laat een kind dus liever naar de tv kijken, dan naar een tablet of smartphone.
Oefeningen voor je ogen
Nu is het begrenzen van schermtijd best een moeizame strijd en frustrerende opvoedtaak. Maar het behoud van goede ogen is wel een zeer goede reden om de strijd toch aan te gaan. Geef uitleg aan je kinderen over wat bijziendheid inhoudt. Ga bij twijfel voor een oogtest. Maak er dagelijks een momentje van om bijvoorbeeld even een korte oogoefening te doen.
Dit werkt ook goed bij pubers. Uit eigen ervaring zijn de beginnende pubers best ontvankelijk voor de adviezen. Ze begrijpen wat de gevolgen kunnen zijn van te veel schermtijd. Ze hebben er behoorlijk hinder van als ze op school iets niet goed kunnen lezen, en natuurlijk willen ze liever geen bril. Een korte oogoefening die jullie kunnen doen is bijvoorbeeld:
Draai zo groot mogelijk rondjes met je ogen, terwijl je hoofd stil blijft. Cirkel rustig en langzaam van boven naar rechts, naar beneden, naar links en weer naar boven. Doe hetzelfde de andere kant op. Drie keer per zijde. Sluit even je ogen. (Bron: Yoga Online)
Meer van het Oogfonds
Je kunt het Oogfonds ook steunen, zodat er bijvoorbeeld meer wetenschappelijk onderzoek gedaan kan worden. En zodat het bij zoveel mogelijk kinderen én volwassenen onder de aandacht komt. Kijk op de website van het Oogfonds voor een aantal ideeën wat je kunt doen met jouw school. Van kledinginzameling, spreekbeurt, een sponsorloop tot statiegeldacties.
Wil je jonge kinderen op een muzikale en speelse manier leren over gezonde ogen, kijk dan samen naar Dirk Scheele, die in samenwerking met het Oogfonds een vrolijk liedje heeft gemaakt!
Ik ben Lianne, 40 jaar oud en moeder van drie hele lieve jongens. Opgeleid als orthopedagoog en geïnteresseerd in alles rondom opvoeding en ontwikkeling. Hoe kun je als ouder mindful te werk gaan, hoe zorg je voor jezelf en hoe hou je het een beetje leuk?
Laatste berichten van Lianne (alles zien)
