Hoe leer je kinderen over diversiteit? Een blog met tips

Als ouder wil je graag dat je kind opgroeit tot een verdraagzaam en tolerant mens. Die openstaat voor iedereen die een andere mening, religie, culturele achtergrond of geaardheid heeft. Maar helaas mislukt de opvoeding op dat gebied nogal eens. Gezien de vele heftige nieuwsberichten, waaronder de mishandeling van de 14-jarige Fréderique. Gelukkig is er steeds meer positieve aandacht voor bijvoorbeeld het thema LGBTIQA+. En ook in kinderboeken, zoals we bij StoerLeesVoer merken. Wat een verademing dat er variatie is in gender, geaardheid en culturele achtergrond. Maar de basis waar je dingen leert en meekrijgt is natuurlijk thuis. Wat kun je als ouder of opvoeder doen om je kinderen te leren over diversiteit? Om ze bij te brengen hoe belangrijk en mooi diversiteit is? Met hopelijk als gevolg meer acceptatie in de maatschappij.

Diversiteit in het dagelijks leven

Van boeken, rolmodellen tot je eigen netwerk. Er zijn veel manieren waarop je het thema diversiteit onderdeel kunt laten zijn van het dagelijks leven. Zodat kinderen van jongs af aan meekrijgen dat er verschillende vormen zijn waarop mensen samenleven. Dat er vele verschillende culturele achtergronden zijn. Maar ook dat er meer diversiteit is dan alleen de verdeling man-vrouw.

Natuurlijk word je mening grotendeels bepaald door wat je thuis hoort. Dus door als ouder open te staan voor diversiteit, kun je dat ook op je kinderen over brengen. Maar soms hebben we ook onze eigen patronen en misschien wel blinde vlekken. En daar moeten we ons bewust van zijn. En er zijn altijd mogelijkheden voor verbetering. Daarom een aantal ideeën en tips hoe je diversiteit kunt omarmen en verdraagzaamheid aan je kinderen kunt bijbrengen.

Diversiteit betekenis

Diversiteit verwijst naar de verscheidenheid en variatie binnen een bepaalde groep, gemeenschap, organisatie of samenleving. Het omvat verschillen op verschillende gebieden, waaronder ras, etniciteit, cultuur, geslacht, seksuele geaardheid, leeftijd, religie, socio-economische status, vaardigheden en achtergronden.

Diversiteit erkent en waardeert de unieke kenmerken, ervaringen en perspectieven die mensen met zich meebrengen. Het gaat niet alleen om het tolereren van verschillen, maar ook om het actief bevorderen van inclusie en gelijkheid. Een diverse omgeving moedigt het respect voor anderen aan en biedt kansen voor groei, leren en samenwerking.

Het streven naar diversiteit is van cruciaal belang voor het bevorderen van rechtvaardigheid, sociale vooruitgang en welzijn voor alle individuen in een samenleving. Het bevordert begrip, acceptatie en samenwerking tussen mensen van verschillende achtergronden, waardoor een meer inclusieve en veerkrachtige gemeenschap ontstaat.

Over diversiteit aan kinderen leren

Een belangrijk eerste punt is natuurlijk de manier waarop we in de opvoeding omgaan met gender of geaardheid. We zitten soms vast in bepaalde patronen. Een mooi streven is om je kind wat meer genderneutraal op te voeden. Meer auto’s voor meisjes en poppen voor jongens! Dat is misschien wat kort door de bocht, maar daar komt het wel op neer. Als je zoon van jurken of hakken houdt, dan is het belangrijk dat je als ouder hier alle ruimte voor geeft. Kijk goed naar wat jouw kind interesseert en waar je kind blij van wordt.

Maar je kunt je ook meer bewust zijn van hoe je kinderen aanspreekt. Wees richting meisjes niet bezorgder als ze iets gevaarlijks doen. Zeg tegen jongens niet sneller dat ze moeten stoppen met huilen. Meisjes mogen ook moeilijke stunts doen of er stoer uit zien. En jongens kunnen ook wat gevoeliger zijn of van mooie kleding houden. Ook binnen het gezin mag er diversiteit zijn, en kun je kinderen leren dat het oké is dat je bent zoals je bent.

Bespreek ook met je kind in de verschillende fases van seksuele voorlichting wat er allemaal mogelijk is. Op wie je verliefd kunt worden en welke gezinsvormen er allemaal zijn. Gelukkig zijn er steeds meer boeken die daarbij kunnen helpen. En zo kun je diversiteit op een laagdrempelige en simpele manier onderdeel laten zijn van het dagelijks leven van kinderen.

Als je kinderen vroeg in aanraking laat komen met verschillende soorten gezinnen, leert je kind dat dat de werkelijkheid is.

Charlot Pierik, projectleider Movisie

Lees ook eens dit boek over dat je niet kunt kiezen op wie je verliefd wordt*!

Boeken om kinderen te leren over diversiteit

Onlangs mochten we De dag dat jij begint reviewen. Een mooi inspirerend prentenboek over je anders voelen en toch open durven staan voor iedereen. Om van elkaars kwaliteiten te leren. Zo is er ook het boek Maar HOE dan?! over diversiteit. Hierin wordt op een mooie manier uitgelegd wat er eigenlijk allemaal mogelijk is. In hoe we samenleven en kinderen krijgen bijvoorbeeld. Mooi én heel belangrijk om daar samen met je kind over te praten.
Je vindt deze boeken via deze* en deze*link voor meer informatie!

Een mooie verzameling van boeken in het thema LGBTIQA+ vind je op StoerLeesVoer. Even nog de betekenis van de letters (om eerlijk te zijn kan dat lastig zijn om te ontcijferen):

L – Lesbisch/lesbian: vrouwen die op vrouwen vallen
G – Gay/homoseksueel: mannen die op mannen vallen
B – Biseksueel: personen die zowel op mannen als vrouwen kunnen vallen
T – Trans: personen die transgender of transseksueel zijn. Het geboortegeslacht komt niet overeen met de genderidentiteit
I – Intersex: personen die geboren zijn met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken, hormonen of genen
Q – Queer/questioning: dit is een parapluterm voor iedereen die zich niet hetero en/of cisgender voelt. Deze personen zijn nog niet 100% zeker van hun seksuele oriëntatie en/of gender
A – Asexual/aseksueel: personen die weinig tot geen seksuele aantrekking voelen tot anderen
+ – Alle andere personen, genders, geslachten en seksuele oriëntaties die niet onder de andere letters vallen

Lees meer over het LGBTIQA+ thema in boeken in dit artikel van nu.nl. Over hoe men nog voorzichtig is, maar dat we eigenlijk het eigenlijk een thema voor de Kinderboekenweek waardig is!

Speelgoed en games

Het is belangrijk dat er in speelgoed en games een reële afspiegeling is van de maatschappij. Bijvoorbeeld wat betreft huidskleur, geaardheid en culturele achtergrond. Daar lijkt wel meer variatie in te komen. Zie bijvoorbeeld het nieuwsbericht over diversiteit in games. Zo is ook aangekondigd dat Robin (van Batman) in de nieuwste strip op een jongen valt. Met heel veel positieve en (helaas) negatieve geluiden. Maar er is dus een verandering gaande.

Het is belangrijk dat kinderen zichzelf kunnen herkennen in datgene wat ze lezen of zien. Zoals het ook belangrijk is dat kinderen juist ook zien wat ze nog niet kennen. Dus het is aan de speelgoedfabrikanten om meer gevarieerd speelgoed aan te bieden. En in de winkel geen onderscheid te maken in specifiek meisjes- of jongensspeelgoed. Als ouder kun je er in ieder geval alert op zijn bij de aanschaf van speelgoed. Denk aan variatie in poppen, barbies, Lego, Playmobil en L.O.L. Surprise doet hier ook goed aan mee.

Barbie heeft sindskort ook een nieuwe lijn met Fashionistas zoals Syndroom van Down

We geven voor jongens en meisjes ook bij MamaScrapelle aparte verlanglijst tips. Maar daarin wordt wel geprobeerd om gevarieerde en diverse tips te geven. En ook handig zijn de verlanglijstjes op thema’s, zoals sprookjes, Pokémon en Eenhoorn en Dinosaurus. Voor iedereen die daarvan houdt!

Actualiteiten bespreken

Een belangrijke manier om kinderen te leren over diversiteit is het volgen van het nieuws. Door het Jeugdjournaal wordt altijd op een goede en duidelijke manier stilgestaan bij heftige nieuwsberichten, zoals die van de mishandeling van Fréderique. Zij bieden heldere uitleg en verduidelijking. Ook geven ze altijd aan waar kinderen terecht kunnen als ze er verder over willen praten. Maar vooral goed dat ze veel positieve voorbeelden geven van kinderen die zich bijvoorbeeld anders voelen. Ze geven kinderen een podium, waardoor het juist wordt genormaliseerd. En daardoor zijn er heel veel kinderen die kijken en zich begrepen voelen.

Naast de integere onderwerpen weet het Jeugdjournaal ook door de presentatoren een goede afspiegeling te geven van de maatschappij. In een interview in AD Magazine Mezza geeft oud-presentatrice Aldith Hunkar dat mooi aan. Ze vertelt dat ze de eerste nieuwslezer ter wereld was met dreadlocks. En dat ze openlijk en integer kozen voor een presentator met een donkere huidskleur om de veranderende maatschappij te vertegenwoordigen. Een mooi programma om je kinderen een breed beeld mee te geven en aan acceptatie bij te dragen.

Dus je geeft kinderen heel veel mee door samen de actualiteiten te volgen én te bespreken. Hoe kun je kinderen nog meer iets leren op het gebied van diversiteit? Dit kan ook door in je eigen netwerk actief contacten aan te gaan. In de buurt, bij de sportclub en door uitjes.

Vergroot je netwerk!

• Laat je kind vanaf jonge leeftijd spelen met en bij allerlei verschillende culturele achtergronden.
• Stap eens af op een vluchtelingengezin in je wijk of omgeving en bied je hulp aan.
• Bezoek culturele voorstellingen over het thema gender, cultuur of geaardheid. Theater kan een goed middel zijn om vooroordelen effectief te verminderen, zo blijkt uit verschillende onderzoeken. Door theater kunnen mensen zich beter inleven en meer begrip krijgen. Een leuke tip lijkt ons de voorstelling De meisjes pakken de jongens. Een ode aan meisjes die in bomen klimmen en jongens op ballet!
• Verdiep je in smaken van andere culturen. Kook samen met je kind een wereldgerecht of bezoek een restaurant met hele nieuwe smaken. Geen standaard pizzeria, maar een keer een Afrikaans of Indiaas restaurant.
• Ga zelf als vrijwilliger aan de slag: word taalmaatje of vluchtelingenwerker. Als je tijd over hebt, is dat een hele goede manier om je echt te verdiepen in andere culturen. En je inzicht te vergroten in de achtergrond van mensen die uit een veelal gevaarlijke situatie gevlucht zijn.
• Breng eens bezoek aan de Pride-week in Amsterdam. Misschien wel de meest feestelijke manier om kinderen een idee te geven van diversiteit!

Rolmodellen in de media

Hoe kun je kinderen nog meer leren op het gebied van diversiteit? Soms kan dat vanzelf gaan doordat ze positieve voorbeelden zien in de media. Er zijn heel veel rolmodellen die enorm veel betekenen voor het tonen van allerlei vormen van diversiteit. En dat kan heel breed en divers zijn. Bijvoorbeeld op het gebied van afkomst, cultuur, gender of geaardheid.

Zo is er Nikkie de Jager die er openlijk voor moest uitkomen op YouTube dat zij transgender is. Maar die dat met zoveel stijl heeft gedaan dat dat heel veel respect heeft afgedwongen. En dan ook nog eens een enorm succesvol YouTube kanaal heeft met make-up video’s. Het is bijna niet uit te drukken voor hoeveel jonge mensen zij een inspiratiebron zal zijn. En dat zie je bijvoorbeeld ook heel goed terug in het programma de Make-up Cup. Een mooi voorbeeld wat betreft acceptatie en diversiteit in een programma. En dat je mag zijn wie je bent.

De kracht van muziek, sport en politiek

Maar zo zijn er ook veel succesvolle rolmodellen op het gebied van sport, politiek of muziek. Als je vanuit een kansarme situatie bijvoorbeeld opgroeit tot een succesvolle artiest. Of dat je als Afro-Amerikaan de president van de Verenigde Staten wordt. En dat je als vrouw van gemengde afkomst vicepresident kunt worden. Het is niet te onderschatten welke invloed dit heeft op jonge kinderen die dit zien. Kinderen die onzeker zijn of twijfelen over hun toekomst. Je geeft hen het vertrouwen dat er heel veel mogelijk is.

En helaas blijken kinderen vaker somber als ze worstelen met hun geaardheid of als ze te maken hebben met discriminatie. Daarom is het des te belangrijker dat zij positieve rolmodellen zien. Dit is ook uit onderzoek gebleken (Bond & Miller 2017). Homo- en biseksuele jongeren die vaker kijken naar karakters die ook homo of biseksueel zijn, hebben een minder negatief beeld van zichzelf.

In diversity there is beauty and there is strength

Maya Angelou

Leren over diversiteit

Er is ontzettend veel leuks en boeiends te vertellen én te zien over diversiteit. Voorbeelden waar je blij van wordt. Maar ook voorbeelden waardoor je weet dat er nog veel nodig is op het gebied van acceptatie. Naast de thuissituatie is school natuurlijk ook de aangewezen plek om kinderen voor te lichten over diversiteit. De leerstof die zij krijgen en de boeken waar ze uit leren zijn heel bepalend voor hun beeld van de maatschappij. En het blijkt dat er nog wel een slag te maken is op het gebied van diversiteit. Tijdens de thuiswerkperiode viel hier ook wel het een en ander in op. Ietwat stereotype beelden in boeken over beroepen en relaties bijvoorbeeld. Schoolboeken zijn dus één van de bronnen waar kinderen door worden beïnvloed. Er is onderzocht door de Universiteit Leiden of er in de Nederlandse schoolboeken informatie zit over stereotypen:

Bijvoorbeeld van de personen met een beroep is maar 28% vrouw, daarnaast zijn vrouwen überhaupt systematisch ondervertegenwoordigd in vrijwel alle schoolboeken. Dit geldt ook voor de representatie van mensen met een andere etnische achtergrond dan de Nederlandse. De diversiteit in de boeken is lager dan die in de Nederlandse bevolking.

Judi Mesman, hoogleraar Interdisciplinary study of societal challenges aan de Universiteit Leiden

Hopelijk gaan uitgevers aan de slag om meer diversiteit in schoolboeken te laten zien. Een aparte blog kan waarschijnlijk gevuld worden met tips hoe je het onderwerp diversiteit in de klas kunt bespreken. Dus misschien volgt dit binnenkort!

Internationale dag racisme en diversiteit – 21 maart

Op 21 maart vieren we de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie, een dag die ons eraan herinnert om samen te komen en ons uit te spreken tegen alle vormen van racisme, xenofobie, discriminatie en intolerantie. Als moeder is het voor mij van het grootste belang om te streven naar een wereld waarin mijn kinderen kunnen opgroeien zonder angst voor discriminatie of haat.

Deze dag is een gelegenheid om te reflecteren op de impact van racisme en discriminatie op individuen en gemeenschappen over de hele wereld. Het herinnert ons eraan dat diversiteit een kracht is die gevierd moet worden, en dat iedereen het recht heeft om met respect en waardigheid behandeld te worden, ongeacht hun huidskleur, afkomst, religie, geslacht of seksuele geaardheid.

Laten we op deze Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie samenwerken om een wereld te creëren waarin iedereen zich veilig, geliefd en gewaardeerd voelt, ongeacht hun achtergrond. Laten we streven naar een samenleving waarin diversiteit wordt omarmd als een kracht en waarin gelijkheid en rechtvaardigheid voor iedereen worden nagestreefd.

We leven allemaal met het doel gelukkig te zijn, onze levens zijn allemaal verschillend en toch hetzelfde

Anne Frank

Lees ook deze blogs

• over de week van de opvoeding
• Dag van de diversiteit in gezinnen
• Seksualiteit opvoeding en vorming
• Lentekriebels