Hoe kun je de weerbaarheid van jongeren vergroten – een uitdaging!
Wat zijn er veel berichten over een toename van psychische problemen bij jongeren. Als ouder van nog jonge kinderen die aan het begin staan van hun puberteit, geeft dat best wel eens zorgen. Hoe kunnen ze zich staande houden in een woelige wereld? Hoe blijven ze weerbaar als er moeilijkheden op hun pad komen? En wat kun je als ouder doen? Of is dit ook gewoon een kwestie van loslaten en hen zelf het leven laten ontdekken? Een blog met informatie en tips hoe ouders én natuurlijk jongeren zelf kunnen werken aan het vergroten van hun weerbaarheid.
De weg naar volwassenheid
Bij maar liefst 50% van de jongeren worden momenteel psychische moeilijkheden gemeld. Dan gaat het bijvoorbeeld om somberheid, piekeren, eenzaamheid en burn-out klachten. Maar ook meer ernstige zaken zoals gedachten aan zelfmoord komen vaker voor.
Het is niet te onderschatten wat een onrustige tijd voor een invloed heeft op jongeren die in de bloei van hun leven zijn. Veel volwassenen zullen zich de tijd tussen hun 18e en 25e herinneren als één van de leukste periodes uit hun leven. De mooiste herinneringen zijn ontstaan tijdens feesten en uitgaan met vrienden. De eerste vakanties zonder ouders, prille liefdes, leuke bijbaantjes. Op weg naar volwassenheid maar nog zonder alle verplichtingen die daarbij horen.
Omgaan met emoties
Er zijn nu veel zorgen en frustraties. Die heel veel jongeren helaas niet op een goede manier weten te uiten. Want ook de agressie die geuit wordt door rellen in groepsverband in een willekeurige binnenstad, kun je zien als een psychisch probleem. Feit is dat er moeilijkheden op ieders pad komen. Soms klein en persoonlijk. Soms groot en maatschappelijk. Daar moeten we onze weg in zien te vinden. Hoe kunnen jongeren daar het beste mee omgaan en voldoende weerbaar blijven?
Als ouder wil je graag voorkomen dat je kind verdriet heeft. Maar jongeren alleen maar wijzen op gevaren en proberen te voorkomen dat ze fouten maken, daarvan groeien ze in ieder geval niet. Uiteindelijk leer je het meest van moeilijkheden, dingen die niet lukken en de fouten die je maakt. Wat heb je dan wel nodig om moeilijkheden het hoofd te bieden? Dat lukt mede door zelfvertrouwen én steun van anderen.
Dus dat je tegen jezelf kunt zeggen: gewoon nog een keer proberen, of het komt wel goed. Maar ook dat anderen dat tegen je zeggen. Dat je als ouder dus ook beschikbaar bent voor je kind om ze te steunen. Niet om iets van te over te nemen of om ze voor alles te behoeden. Maar gewoon er zijn en luisteren. Dat ze hun emoties en gevoelens kwijt kunnen, en dit niet opkroppen. Dat je op de hoogte bent van wat er in hun leven gebeurt.
Social Media en schermgebruik
Dus het leren praten over je emoties en gevoelens. Dat maakt je weerbaar. En daar zit een groot probleem in deze tijd. Bij moeilijkheden pakken we een scherm. Jongeren zitten urenlang op Social Media of zijn aan het gamen. Ze slapen minder en slechter doordat ze hun scherm niet weg kunnen leggen. Als ouders kijken we ook vaak op een scherm. Zijn we dan nog wel beschikbaar?
Het scherm is een ontsnapping van het echte leven en van moeilijkheden. Natuurlijk kan Social Media ook leuk zijn en opbeuren. Maar dat is slechts heel beperkt. Het is verslavend en neemt tijd weg van wat belangrijk is. Met elkaar praten en elkaar zien. Dat is zeker met pubers heel belangrijk, dat je weet wat er in ze omgaat. Ook al doen ze zelf vaak enorm hun best om het juist voor zichzelf te houden.
Heel veel jongeren krijgen geen weerbaarheid en zelfvertrouwen van kijken naar mooie plaatjes van anderen. Van zien wat anderen allemaal ondernemen. Die hun leven vaak ook veel rooskleuriger voordoen dan de werkelijkheid. Want je online kwetsbaar opstellen doen maar weinig mensen. Er kan dan een vicieuze cirkel ontstaan van je rot voelen, jezelf vaker met een scherm terugtrekken en je daardoor nog rotter voelen. Zowel door de schijnbaar perfecte plaatjes van anderen, als door het gebrek aan beweging en frisse lucht.
Maar wat kun je als ouder doen om jouw zoon of dochter in deze tijd te begeleiden? Een aantal tips hoe de weerbaarheid van jongeren versterkt kan worden en zij beter met moeilijkheden kunnen omgaan:
Tips om de weerbaarheid van jongeren te vergroten
- Positief denken: voor het vergroten van de weerbaarheid is positief denken een belangrijke eigenschap. Aan het eind van de dag stilstaan bij de dingen die goed gingen in plaats van de focus op wat er niet lukte. Waar zit jouw kracht als persoon? Dat is wat jongeren aan het ontdekken zijn in deze leeftijdsfase. Positieve ervaringen opdoen en vinden waar je passie ligt is een uitdaging.
- Vertrouwenspersoon: als je kind moeilijkheden heeft kan het heel fijn zijn om een vaste vertrouwenspersoon te hebben. Iemand buiten het gezin dan bij voorkeur. Met wie heeft je kind goed contact? Denk aan een tante, coach of een oudere neef of nicht misschien? Bijvoorbeeld als ze zich wel eens eenzaam voelen en de behoefte hebben aan wat gezelligheid. Leg het eens voor aan iemand in jullie omgeving, grote kans dat ze hartstikke bereid zijn om te helpen.
- Bewegen: uit onderzoek is gebleken dat bewegen en buiten zijn een positief effect hebben op je lichamelijke en geestelijke gezondheid. Sporten en vrijetijdsbesteding zijn enorm belangrijk bij het versterken van de weerbaarheid van jongeren. Het geeft een boost van gelukshormonen. Ze hebben positieve contacten. Want je thuis voelen in een groep is een belangrijke factor voor geluk en weerbaarheid.
Geluk is niet kant en klaar aanwezig. Het ontstaat vanuit je eigen acties.
Dalai Lama
Meer tips: wat kun je als ouder doen?
- Online: we vragen vaak aan onze kinderen hoe het op school was. Maar net zo belangrijk is het om te vragen: hoe was het online vandaag? Hebben ze vervelende app berichten gehad, of juist hele leuke dingen gezien? Hoe ging het met gamen? Hebben ze zelf het gevoel dat ze te lang online zijn geweest? Zo ja, wat kunnen ze een volgende keer doen om het te beperken? Zo kun je samen met je kind bespreken hoe het gaat. En als ouder een beetje aftasten of er nog een gezonde balans is tussen online en offline. En niet te vergeten, ook online is weerbaarheid een aandachtspunt voor jongeren. Zien ze ongeschikte beelden, is er sprake van pesten of wordt vertrouwen misbruikt? Bekijk de tips voor ouders van de website mediawijsheid.
- Schermtijd: hoe moeilijk dit ook kan zijn, schermtijd begrenzen is een belangrijke tip. Niet gelijk vroeg in de ochtend en niet tot laat in de avond. Een leerproces waar je op jonge leeftijd mee begint. Zodat je kinderen later als volwassene bekwaam zijn om dit zelf te begrenzen. Blijf ook uitleggen waarom je dit als ouder doet en hoe verslaving kan ontstaan. Het is belangrijk dat er een goede balans is met de andere bezigheden van je puber.
- Voorbeeld: het goede voorbeeld geven als ouder is een belangrijke factor! Hoe ga je zelf om met moeilijkheden? Praat je over je emoties en twijfels, ga je lekker even naar buiten om je zinnen te verzetten? En ook heel belangrijk, leg je de telefoon regelmatig even weg? Maak vaste afspraken over bepaalde dagdelen waarop schermen uitblijven. Interesseer je in de bezigheden van je kind. Help ze indien nodig en moedig ze aan om te praten als er iets is. Zo ondersteun je bij het vergroten van de weerbaarheid van jongeren.
Hulpverlening voor jongeren en hun weerbaarheid vergroten
In de eerste plaats kun je als ouder heel veel zelf ondervangen en begeleiden. En het is ook belangrijk dat het als normaal wordt gezien dat het leven soms moeilijk is en er dagen zijn dat je je somber voelt. Maar als je er even niet uitkomt, dan is het nodig om op tijd hulp te vragen. En het zou ook goed zijn als dit wat minder een taboe is. Wat heel belangrijk is, is dat er ook online een genuanceerd en eerlijk beeld wordt geschetst van het leven.
Een mooi voorbeeld van invloedrijke personen die daarin open zijn, zijn de Britse Royals en hun Heads Together programma. In samenwerking met andere beroemdheden waaronder sporters, leggen ze het belang uit van geestelijke gezondheid. En in eigen land bleek recent uit het boek van kroonprinses Amalia ook dat zij wel eens een psycholoog heeft bezocht. Knap dat dit zo open wordt verteld en het daarmee wordt genormaliseerd. Het kan voor andere jongeren heel helpend zijn als zij zien dat het oké is om hulp te vragen om zo je weerbaarheid te vergroten. En dat zelfs beroemdheden kunnen worstelen met bepaalde zaken.
Steun – alles oké?
Voldoende steun en begrip zou jongeren in ieder geval enorm kunnen helpen. Het gevoel dat ze er niet alleen voor staan. Er is een nieuwe landelijke supportlijn opgericht voor jongeren, waar zij terecht kunnen als ze met iemand willen praten. Een mooi initiatief. Dit is de campagne Alles Oké, een initiatief van De Kindertelefoon. Het is natuurlijk belangrijk dat jongeren weten van het bestaan. Dus geef het vooral door!
Gaat het even niet zo lekker? Bel of chat met ons, want praten lucht op!
Alles oké
De lijn is dagelijks geopend van 14.00 tot 22.00 uur. Bellen kan naar 0800-0450 en de chat is bereikbaar via allesoke.nl. Contact is gratis, anoniem en je zit nergens aan vast.
Meer informatie over weerbaarheid bij jongeren vergroten?
Meer achtergrondinformatie over social media, stress, weerbaarheid (online en offline!) en emoties vind je onder andere in deze boeken:
- Emotionele intelligentie van jongeren – tips om te leren omgaan met emoties
- Wie zette mijn naaktfoto online – een ervaringsverhaal
- Game over – hulp bij problematisch gamegedrag
- Wat denk mijn tiener nu echt? Praktische tips voor ouders op alle leefgebieden
- How to talk app – verbeter de communicatie met je kinderen
En lees ook eens deze blog over grensoverschrijdend gedrag.
Ik ben Lianne, 40 jaar oud en moeder van drie hele lieve jongens. Opgeleid als orthopedagoog en geïnteresseerd in alles rondom opvoeding en ontwikkeling. Hoe kun je als ouder mindful te werk gaan, hoe zorg je voor jezelf en hoe hou je het een beetje leuk?
Laatste berichten van Lianne (alles zien)
